Igor Stravinsky (1882-1971)

Pulcinella

Jan Klaassen

Poppenkast kent een lange Europese traditie. Al sinds de Romeinse tijd gaat de held die wij kennen als Jan Klaassen in andere landen in Europa door het leven als Pulcinella, Kasperl, Punch of Petroesjka. Als afstammeling van een van de belangrijkste figuren uit de Commedia dell'Arte hebben zij veel met elkaar gemeen, zowel in hun karakter als in hun uiterlijk. Net als al zijn verwanten vertolkt Jan Klaassen de fantasie, de vrijheid en de eeuwige strijd tussen goed en kwaad. Hij steekt de draak met het gezag en voert op meeslepende wijze jong en oud mee naar een mysterieuze werkelijkheid, een fantastische wereld die voor menigeen begrijpelijker is dan de harde realiteit. De commedia-acteurs wilden kunst dichterbij het publiek brengen. De kluchten werden op straat uitgevoerd en opgeluisterd met dans, acrobatiek, muziek en jongleren. Pulcinella leeft verder in het personage van Chaplin.

Meer over de De Commedia Dell'Arte..............[Lees verder]

video fragment

In de Ballets Russes-groep rond Diaghilev werden er begin deze eeuw in Parijs veel balletten gemaakt, geïnspireerd op commedia dell'arte. Ze vormden een antwoord op het elitaire karakter van kunst in die tijd. Strawinsky schreef twee commedia-balletten.

Petrouchka (1911, choreograaf Fokine) speelt zich af tijdens Carnaval en Kermis in het oude Sint Petersburg. De tovenaar Showman blaast zijn drie poppen Petrousjka, Moriaan en Ballerina leven in. Petrouchka, een Russische variant op de tragikomische clown Pierrot, wordt door de tovenaar een gevangeniscel in geschopt. Petrouchka ontsteekt in razernij. Ballerina, op wie hij heimelijk verliefd is, komt hem in zijn cel opzoeken. Zij wordt echter afgeschrikt door zijn wilde gedrag. Petrouchka maakt houterige, groteske bewegingen, vergeleken bij de op spitzen dansende, delicate Ballerina. Later wordt Petrouchka jaloers wanneer Ballerina een pas de deux danst met zijn rivaal Moriaan.

Meer over Petrouchka.............[Lees verder]

Meer over de Ballets-Russes en Diaghilev................[Lees verder]

Choreografie: Leon Massine

Decors/kostuums: Pablo Picasso

Muziek: Igor Strawinsky

Pulcinella en zijn vriendin Pimpinella

Zijn vriend Furbo

De verliefde meisjes Rosetta en Prudenza

De jaloerse jongens Caviello en Florindo

Il Dottore en zijn vrouw

Tartaglia en zijn vrouw

Tovenaar

Il Dottore en zijn vrouw/Tartaglia en zijn vrouw

In zijn ballet Pulcinella grijpt Strawinsky -naar een idee van Diaghilev- terug naar het verhaal De vier Pulcinella’s. Het verhaal van dit ballet gaat over liefdesverwikkelingen rond Pulcinella, die een echte meisjes-gek is. Alle meisjes zijn verliefd op hem, maar hun verloofden zijn zo jaloers dat ze hem willen vermoorden.

Rosetta en Prudenza: smoorverliefd op Pulcinella              Caviello en Florindo: stikjaloers op Pulcinella!

Het bestaan van Pulcinella hebben we te danken aan Sergej Diaghilev, de directeur van de beroemde Ballets Russes. Diaghilev had een fijne neus voor wat bijzonder, leuk of groots was. Hij had in 1909-1917 Stravinsky gelanceerd met zijn Grote Balletten: Oiseau de Feu, Petroesjka en de Sacre du Printemps.

Op reis door Italie hadden Diaghilev en Stravinsky samen voorstellingen bekeken van de Commedia dell' Arte, en Diaghilev had het wilde idee gekregen een klassiek Commedia dell' Arte-gegeven als ballet te brengen, en dat op muziek van de 18-eeuwse componist Pergolesi, die door Stravinsky geinstrumenteerd zou moeten worden. Pulcinella is gecomponeerd als ballet met drie zangsolisten.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven

 12/11/2014 update