|
CHARLIE CHAPLIN (1889-1977) |
||
|
|
||
|
"All I need to make a comedy is a park, a policeman and a pretty girl." |
||
|
Charlie Chaplin heeft geen al te gelukkige jeugd gekend. Hij wordt geboren in
april 1889 als Charles Spencer Chaplin. Gedurende zijn jeugd groeit hij op in
een grauwe achterbuurt van Londen. Makkelijk heeft hij het niet, zijn ouders
zijn gescheiden en de gezondheid van zijn moeder gaat zienderogen
achteruit. Als kleine jongen weet Charlie menig hart te stelen met zijn leuke
dans- en zangoptredens. Voor hem is het een ontsnapping uit de dagelijkse
ellende om hem heen en het zijn deze momenten in zijn jonge leven die een
belangrijke rol zullen spelen in de keuzes, die hij later zal maken. Samen met
zijn halfbroer Sydney schuimt hij lokale theaterzaaltjes af en binnen de kortste
keren wordt Charlie de bekendste kindacteur in Engeland.
Een aantal jaren later komt hij terecht in vaudeville voorstellingen, de zogenaamde varieté shows, waar hij zijn gave als komisch pantomimespeler ontdekt. Nauwelijks twintig en ondertussen uitgegroeid tot een professionele komische acteur, reist hij naar Amerika waar zijn carrière ongekende hoogtes bereikt. [Vaudeville werd eind 19e eeuw in New York geïntroduceerd en het publiek bestond voornamelijk uit de lagere klasse van de maatschappij. Om het echter toch een enigszins sjiekere uitstraling te geven, werd de term Vaudeville gebruikt. De verschillende (vaak komische) acts werden achter elkaar gezet en er werd één theatershow van gemaakt. Op Vaudeville is vanwege het "ordinaire" karakter altijd een beetje neergekeken en is inmiddels als theatervorm bijna geheel verdwenen.] [Meer over vaudeville voorstellingen] |
||
Hoewel zijn films in zwart/wit werden opgenomen en vertoond, bracht hij kleur in het leven van de bioscoopbezoeker |
||
| Rond 1907 vervoegt Chaplin de Karno Pantomime Troupe, een theatergezelschap opgericht door Fred Karno, acteur en acrobaat, die één van Chaplin's belangrijkste mentors wordt. De rondreis die dit gezelschap maakt door Amerika en Canada kan op zo veel succes rekenen dat ze onverwachts een aanbod krijgen om zes weken in New York op te treden. Eén van de vele aandachtige toeschouwers is Mack Sennet die in Chaplin een heuse aanwinst ziet voor zijn Keystone Film Company die met de Keystone Cops een patent heeft op slapstick kortfilms. Chaplin, die zijn interesse voor film nooit onder stoelen of banken heeft gestoken, beschouwt deze aanbieding als een springplank naar een carrière in de filmindustrie. Eind 1913 tekent hij een contract bij Keystone waarmee hij op dat moment 150 dollar per week verdient. Voor Keystone maakt hij maar liefst 35 korte films. Deze periode wordt de meest belangrijke uit zijn hele carrière, niet zozeer omwille van het succes, maar veeleer omwille van het personage 'the tramp' (een zwerverstype) dat hij introduceert in de kortfilm Kid Auto Races At Venice. Dit personage herken je aan zijn komische gedragingen en voornamelijk door de kleren die hij draagt: veel te grote schoenen en broek, een te strakke vest, onafscheidelijke wandelstok en een piepklein snorretje. Dit personage treedt in talloze andere films op, maar het is pas in 1915, nadat hij een contract tekent met Essanay, een concurrerende filmmaatschappij, dat dit zwerverstype in The Tramp een echte filmrol krijgt. | ||
| Chaplin wil steeds meer inspraak en controle over de films waarin hij acteert. Hij ambieert zelfs een plaats in de regiestoel. Een nieuw contract bij Mutual, de grootste distributeur uit die periode, zorgt ervoor dat Chaplin's artistieke vrijheid gewaarborgd blijft. Zijn loon stijgt evenredig met het succes dat hij kent. In de korte periode dat hij werkzaam is voor Mutual, maakt hij enkele innoverende films waarin hij succesvol experimenteert met verschillende decors, vertelstijl en montage. | ||
|
Zijn eerste grote succes komt er in 1921 met The Kid, tevens zijn eerste langspeelfilm. De overstap naar United Artists, dat hij samen opricht met Douglas Fairbanks, Mary Pickford en D.W. Griffith, betekent meer vrijheid en onafhankelijkheid voor zijn filmproducties. KORTE INHOUD De ene gooit vensters kapot. De andere passeert toevallig om zijn diensten als glazenier aan te bieden. Een systeem dat werkt. Een komedie waarin Chaplin een lach en een traan zodanig weet te doseren dat hij de grenzen van het genre verlegt.Het verhaal draait rond de Tramp (Chaplin), die ondanks vele tegenslagen nooit de moed opgeeft en zijn onafscheidelijke maatje, een onweerstaanbare schavuit (gespeeld door de zesjarige Jackie Coogan) die als vondeling van jongsaf aan door de Tramp is opgevoed in de Harde Leerschool van het Leven. De meest humoristische scènes zijn een les in tafelmanieren, een gevecht met een bullebak en de engelachtige droom van de Tramp. |
 |
|
|
Talkies are spoiling the oldest art in the world - the art of pantomime. They are ruining the great beauty of silence. They are defeating the meaning of the screen. Charlie Chaplin, 1929 |
||
| Het grote
struikelblok voor zijn verdere succes zit echter in de opkomst van de geluidsfilm. Charlie
Chaplin is op dat moment één van de grootmeesters van de stomme film en staat
zeer weigerachtig tegenover deze nieuwe technologie. Zelfs wanneer de
geluidsfilm in volle bloei verkeert, brengt Chaplin opnieuw twee stomme films op
de markt: City Ligths en Modern Times (waar nadien geluid aan toegevoegd wordt)
blijken bovendien een enorm succes en behoren ontegenzeggelijk tot de betere
films uit zijn oeuvre tot dusver. Het zijn tevens de twee laatste films waarin
het personage van 'the tramp' optreedt.
Silents: films zonder geluid, een stomme film. Om het gemis van geluid op te vangen, kwamen in de stomme film vaak intermezzo's in de vorm van tekstbeelden voor die de situatie op het scherm verduidelijkten of een stukje hoognodige dialoog weergaven. Bij de vertoning van een stomme film in een bioscoop werd ook vaak live muziek gemaakt. Talkies: films met geluid, geluidsfilms.Pas in 1927 werd het met de introductie van de geluidsfilm mogelijk om geluid en beeld synchroon af te spelen.
|
||
|
THE STORY BEHIND "CITY LIGHTS" The final judgment of replacing silents with talkies was not going to happen to Chaplin without a good fight.
|
||
|
Ook Chaplin geeft uiteindelijk toe aan het succes van de geluidsfilm. The Great Dictator uit 1940 is zonder twijfel de meest besproken film uit zijn carrière en een aanklacht tegen het Nazi-regime. Hierin speelt hij enerzijds de rol van Joodse kapper en anderzijds de rol van dictator van Tomanië, die nogal wat gelijkenissen vertoont met Hitler. Na de oorlog bekoort Chaplin de filmliefhebbers nog met Monsieur Verdoux, gebaseerd op een idee van Orson Welles, en het mooie en ontroerende Limelight waarvoor hij tevens zelf de soundtrack geschreven heeft. De brutale jacht op vermeende communisten en sympathisanten in de jaren vijftig drijft Chaplin met zijn (vierde!) vrouw richting Zwitserland. Jaren later wordt zijn onschuld daadwerkelijk bewezen. Chaplin sterft op kerstdag 1977. Hij wordt 88 jaar oud. |
||
|
Met zijn gevatte situatiehumor slaagt Chaplin er in de mensen kortstondig te onttrekken aan de harde realiteit van het hedendaagse leven. Hij tovert moeiteloos een glimlach op hun gelaat, een moment waarop ze hun miserie even kunnen opzij schuiven. |
||
| Korte inhoud van zijn bekendste films: | ||
The Gold Rush (1925)Over The Gold Rush sprak Charles Chaplin ooit de beroemde woorden: “Als er één film is waarvoor ik herinnerd wil worden, laat het dan deze zijn.” Geen loze woorden, zo bleek, want toen gezaghebbende filmcritici en experts in 1998 hun verdict moesten uitbrengen, stemden ze deze weergaloze komedie meteen in de Top-100 American Films van het American Film Institute. In deze tijdloze klassieker gaat Chaplins onstuitbare Little Tramp in het onherbergzame Yukon op zoek naar het fortuin. En wie beter dan de vindingrijke Tramp om uit harde tijden hilarische humor te distilleren? Bij de onvergetelijke scènes: een Thanksgiving-feest met een schoenzool als hoofdgerecht, halsbrekende toeren in een huis dat op de rand van een klif balanceert en een lollige choreografie met vorken en broodjes. The Gold Rush is een pareltje van de cinema |
 |
|
|
|
City Lights (1931)City Lights begint met het hilarisch doorprikken van dikdoenerij en eindigt met één van de meest bekende slotscènes uit de filmgeschiedenis en weet tussendoor zodanig de gevoelige snaar te betokkelen en de lachspieren te bewerken dat de film in 1998 werd opgenomen in de Top-100 American Films van het American Film Institute. Hoewel de geluidsfilm op dat moment al geruime tijd zijn intrede had gedaan, zwom Charles Chaplin gezwind tegen het filmtij in met deze tijdloze stomme klassieker, waaraan enkel muziek en wat geluidseffecten werden toegevoegd. Het verhaal draait rond de pogingen van de Tramp om geld te verzamelen voor een operatie die een blind bloemenmeisje haar zicht moet teruggeven. Een kader waarin de ster sentimentaliteit en humor perfect laat samengaan. De Tramp speelt achtereenvolgens een straatveger, een bokser, een rijke snoeshaan en redder van een miljonair met zelfmoordneigingen. Zijn boodschap mag dan stilzwijgend zijn, hij wordt wel universeel begrepen: liefde is blind. |
|
Modern Times (1936)Mens tegen machine! Een gevecht waarbij elke humorliefhebber als winnaar uit het strijdperk treedt. In deze film, die in 1998 door het American Film Institute opgenomen werd in zijn Top-100 American Films, krijgt Charlie Chaplins Tramp-figuur het aan de stok met de lopende band en de prikklok. In deze fabriek verslindt een machine niet alleen de arbeiders met huid en haar, zelfs de lunchpauze blijkt niet veilig voor deze geautomatiseerde veelvraat. Wanneer de Little Tramp terug op straat belandt, gaat hij samen met een straatmeisje (Paulette Goddard) op zoek naar een betere toekomst en een loonbriefje. Hij beproeft – tevergeefs – zijn geluk als een rolschaatsende nachtwaker, een zingende ober die een hilarisch nonsenslied ten berde brengt en een bajesklant. Als de Tramp en het meisje ten slotte arm in arm een onzekere toekomst tegemoet wandelen, weten we dat ze noch een betere toekomst, noch een loonbriefje hebben gevonden, maar wel, en veel belangrijker: elkaar. Het tijdsbeeld en de satire van Modern Times blijven tijdloos. |
 |
|
|
|
The Great Dictator (1940)Heil of onheil, Charles Chaplin werpt zichzelf in de strijd! Het resultaat is een gelauwerde klassieker die sinds 2000 in de Top-100 American Comedies van het American Film Institute prijkt. De V.S. waren zelfs nog niet betrokken bij de Tweede Wereldoorlog, toen Chaplin zijn grappen en grollen al op Der Führer begon af te vuren. In deze film vertolkt hij een dubbelrol: de Hitleriaanse Adenoid Hynkel en een Joodse kapper die als twee druppels water op “der Nutsie” gelijkt. Chaplin gebruikt woordspelingen, visuele grappen en slapstick om het fascisme een neus te zetten, maar hij wisselt die humor wel af met prangende scènes van een getto dat siddert onder de terreur van nietsontziende stoottroepen. Onsterfelijke scènes zijn onder meer Hynkels zelfingenomen dansje met een wereldbol, de “ondersteboven-vlucht” en het maniakale kappersstoelduel tussen Hynkel en zijn Mussolini-achtige rivaal (Jack Oakie). In The Great Dictator gaan klassieke humor en grootse filmpassie hand in hand. |
|
Monsieur Verdoux (1947)Voor zijn werk reist Henri Verdoux nogal wat af. Zijn werk? Rijke ouwe vrijsters het hof maken, hun vertrouwen winnen en hun bankrekeningen plunderen. Daarna vermoordt hij de argeloze dame en gaat hij op weg naar zijn volgende verovering. In deze sublieme zwarte komedie, waarin een vader zijn toevlucht neemt tot moord om voor zijn geliefde invalide vrouw en kind te zorgen, keert Charles Chaplin zijn traditionele goedlachsheid binnenstebuiten. Met de onsterfelijke Tramp heeft Verdoux bitter weinig gemeen, en toch blijkt de kieskeurige dandy niet helemaal van komisch talent gespeend. Het meest hilarische voorbeeld is wel zijn serie mislukte moordpogingen op de onstuitbare Annabella (Martha Raye). Toen Chaplins meest atypische film werd uitgebracht, bleek de wereld nog niet rijp om in het gezicht van de dood te lachen. Vandaag wordt Monsieur Verdoux tot Chaplins allerbeste films gerekend. Een dodelijk grappige komedie. |
|
|
|
|
Limelight (1952)Een jonge danseres wil weten of de zilverharige gentleman die haar leven redde, wel degelijk Calvero is, ooit een gevierd cabaretier. “Dat was ik,” antwoordt de heer. Charles Chaplins Limelight is een schitterend eerbetoon aan wat ooit was, een trotse terugblik op een vervlogen tijd waarin amusement iets anders betekende en het bitterzoete verhaal van een artiest die zijn bevlogenheid aan een nieuwe generatie wil doorgeven. Chaplin speelt Calvero (de “Tramp Comedian” op een oude theateraffiche in zijn kamer), die een wanhopige ballerina (Claire Bloom) van haar zelfmoordplannen doet afzien en klaarstoomt voor het grote succes. Eén van de komische hoogtepunten van de film is een weergaloos muzikaal nummertje, uitgevoerd door de legendarische Chaplin en de man met het stenen gezicht, Buster Keaton. |
|
| Samenstelling
van het bronmateriaal voor de vaklokalen uitsluitend en alleen ten behoeve
van de vak ckv-1 uit het algemeen deel voor havo en atheneum en het
vak ckv vmbo en de kunstvakken uit het profiel C&M. (CKV 2/3 en
tehatex) en uit de onderbouw het vak beeldende vorming. Meewerken aan deze
site? Opsturen via e-mail is voldoende.
Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten, afbeeldingen ed? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven. In plaats hiervan geven we onder aan de pagina ruimte voor een eigen invulling of verwijzing naar internetpagina's. 29-04-2010 19:23 Bron overname met toestemming: Serge Van Cauwenbergh "movie, de interactieve filmgids" http://www.moviegids.be/index.cfm en www.cinemacom.com |
||
