Freule Julie

Freule Julie werd in 1888 geschreven voor Strindbergs eerste vrouw, Siri von Essen, maar pas gespeeld in 1907 in het 'Intieme Theater' in Stockholm. Het wordt beschouwd als één van de eerste eenakters. Het stuk speelt zich af op één plaats, de keuken van een landgoed, gedurende Midzomernacht. Er zijn drie personages: Freule Julle, de dochter van de graaf, Jean, de knecht, en zijn verloofde Kristin.

 

 Klimt
De graaf is op reis, het is Midzomernacht en het personeel danst op de deel. Verleidt Freule Julie Jean, of verleidt hij haar? Strindberg beweert dat het toeval hen in dezelfde kamer drijft. Na deze gebeurtenis is Freule Julie ontnuchterd en beschaamd. Jean stelt voor om samen naar het buitenland te vluchten en daar een hotel te beginnen. Kristin dreigt ontslag te nemen omdat haar verloofde zich heeft afgegeven met zijn meesteres. Even overweegt Freule Julie om dan met zijn drieën naar het buitenland te gaan, maar zij voelt zich zo vernederd dat zij de onmogelijkheid van dit plan inziet. Als de morgen aanbreekt is haar wanhoop zo groot dat ze ingaat op de suggestie van Jean een eind aan haar leven te maken.

 
Strindberg schreef een voorwoord waarin hij als thema aangaf- "Het opklimmen en neerdalen langs de sociale ladder in het licht van de verhoudingen tussen de sexen. ( ... ) Julie heeft een gevoel voor eer dat bij haar stand hoort. Daarom kan zij niet verder leven als zij vindt dat haar eer verloren is. (... ) Jean leeft door, een knecht heeft geen last van deze 'eer'. Hij komt ongeschonden uit de strijd en zal zijn dagen nog wel eens eindigen als hotelier."
Monoloog: FREULE JULIE (1888)

 Freule Julie probeert Kristin over te halen om met Jean en haar mee te gaan naar het buitenland.
Opdracht: Deze situatie herken je? Dan is deze monoloog voor jou de juiste keuze! Print de gehele dialoog uit en gebruik deze om je grondig voor te bereiden. In de les en voor de klas zijn er de volgende mogelijkheden:
  • vanaf je plaats oplezen van de monoloog,
  • voor de klas oplezen,
  • je maakt er een toneelstukje van.(toneelaanwijzigingen, gebaren, kleding, rekwisieten?)

[uitprinten voordat je aan je voorbereiding begint]
FREULE JULIE:

Probeer nou wat te kalmeren, Kristin en luister naar me! Ik kan hier niet blijven en Jean kan hier ook niet blijven - dus we moeten wel weg ... Maar weetje, ik heb een idee - als we nou eens alle drie weggingen - naar het buitenland - naar Zwitserland en dan beginnen we daar met elkaar een hotel - Ik heb geld snap je - en dan zouden Jean en ik daar alles regelen - en jij, stel ik me zo voor, jij zou de keuken onder je hoede kunnen nemen... Is dat geen goed idee! - Zeg nou ja! En ga met ons mee, dan is alles geregeld! - Zeg ja! Toe!

(presto tempo)

Jij bent nooit in het buitenland geweest, Kristin - je moet er eens uit om wat van de wereld te zien. Je kunt je niet voorstellen hoe leuk dat is, zo'n treinreis - steeds nieuwe mensen - nieuwe landen - en als we dan in Hamburg zijn, gaan we naar de dierentuin voor we weer verder gaan - dat vind je vast leuk - en dan gaan we naar de schouwburg en zien we een opera - en als we in München zijn, dan heb je daar musea, met Rubens en Rafaël, die grote schilders, weet je wel - Je hebt vast wel eens van München gehoord, waar koning Ludwig woonde - die koning, weet je wel, die krankzinnig werd. - En dan gaan we zijn kastelen bekijken - zijn kastelen zijn er nog... en die zijn ingericht net als in sprookjes - en dan is het niet ver meer naar Zwitserland - met de Alpen, Kristin - stel je eens voor de Alpen waar zelfs midden in de zomer nog sneeuw op ligt - en daar groeien sinaasappels en laurierbomen die het hele jaar door groen blijven. -

(tempo prestissimo)

En daar kopen we een hotel - en ik zit achter de kassa, terwijl Jean de gasten verwelkomt... de deur uitgaat om inkopen te doen... brieven schrijft - Dat is pas leven, moet je je voorstellen - dan fluit de trein, dan komt de bus, dan wordt er boven gebeld, dan wordt er in het restaurant gebeld - en ik schrijf de rekeningen uit - en reken maar dat ik die zal peperen... Je kunt je niet voorstellen hoe verlegen reizigers zijn, als ze hun rekeningen moeten betalen! - En jij - jij zit als hofmeesteres in de keuken - Je hoeft natuurlijk niet zelf achter het fornuis te staan - en je zult je mooi en netjes moeten kleden als je je laat zien - en jij met jouw uiterlijk - ja, ik vlei je niet - jij slaat op een goeie dag heus nog wel eens een kerel aan de haak! Een rijke Engelsman, snap je - die mensen zijn zo gemakkelijk -

(langzamer)

 te vangen - en dan worden we rijk - en laten ergens aan het Comomeer een villa neerzetten - het regent daar weliswaar af en toe - maar -

(verliest de vaste grond onder haar voeten)

de zon zal daar toch ook wel eens schijnen - al ziet het er duister uit - en - dan - anders gaan we terug naar huis - en komen weer terug -

(pauze)

hier - of ergens anders -.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1/2 voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Samenstelling: Harry Baggen (docent beeldende vorming en ckv 1/2/3 aan SG Groenewald te Stein) en Kees Zonneveld (docent muziek en ckv 1/2/3 aan Christelijke Scholengemeenschap te Buitenveldert. Amsterdam)

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.


12/23/2007 last update