Terug naar de bron. Je weet vast en zeker wat een bron is: vanzelf uit de grond opwellend water, dat je soms kunt drinken, Spa rood bijvoorbeeld. Dat is een letterlijke bron. Maar figuurlijk zijn er ook bronnen: berichten, oorkonden, geschriften.
In het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (ING) staat de bestudering van de geschiedenis van Nederland centraal. Maar dan wel op een eigen manier, je zou het Instituut haast een motto kunnen geven: terug naar de bron. Hier vind je namelijk allemaal historische bronnen bij elkaar die in de laatste eeuw zijn 'ontsloten', dat wil zeggen gepubliceerd. Het gaat vooral om de uitgave van historische documenten, zoals middeleeuwse oorkonden, brieven en dagboeken van staatslieden, diplomatieke documenten. Maar daarnaast zijn er naslagwerken, onderzoeksgidsen en andere toegangen op historische bronnen. De uitgaven van het ING verschijnen in een ouderwetse reeks met de deftige titel Rijks Geschiedkundige Publicatiën (RGP), die precies een eeuw geleden, in 1902, ontstond. Die honderd jaar worden gevierd met een eeuwfeest en met onder andere een jubileumkrant die is bedoeld als eerste - of nadere - kennismaking met het ING. De krant is in papieren vorm op grote schaal verspreid; maar je kunt ook de elektronische versie ervan lezen.
De makers van de krant hebben aardige artikelen bij elkaar gesprokkeld. Neem de rubriek brieven en als onderdeel daarvan de dagboeken. (Bijna) iedereen heeft wel eens een poging tot het schrijven van een dagboek ondernomen. Jij toch ook? Maar er zijn maar weinig mensen die het vol houden. Want een dagboek vraagt tijd, regelmaat, doorzettingsvermogen. Dagboeken zijn eigenlijk: je (geheime) gedachten en alles wat je meemaakt, op papier / je computer schrijven / opslaan. Er bestaan niet voor niets dagboeken met een slotje erop. Aan de andere kant zijn er ook mensen die hun dagboek bijhouden om ze later te publiceren. Een mooie bron!
Verder wil ik je wijzen op gemengde berichten. Daar vallen ook weerberichten onder. Iedereen klaagt wel eens over het weer of schrijft er over. Het weer speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol in de brieven van de schilder Vincent van Gogh aan zijn broer Theo. Omdat hij haast nooit een datum boven zijn brieven schreef, kunnen we nu door het opzoeken van oude weerberichten, veel van zijn brieven dateren. En dat is handig om zijn schilderijen waar hij over schrijft, te dateren! Zo zie je, hoe belangrijk de bronnenpublicaties van het ING zijn voor elk historisch onderzoek.
Elly Cassee
