Op volle toeren
Het Woudagemaal is het grootste stoomgemaal ter wereld dat nog in bedrijf is. Het gemaal, dat ontworpen en gebouwd werd door D.F. Wouda, de hoofdingenieur van de provinciale waterstaat naar wie het gebouw sinds 1947 is vernoemd, draagt al sinds 1920 bij aan de beheersing van de Friese waterhuishouding. In dat jaar werd het gemaal op een mooie herfstdag officieel geopend in aanwezigheid van Koningin Wilhelmina, die net als haar achterkleinzoon Willem Alexander het watermanagement een warm hart toedroeg. Bij hoge waterstanden in de Friese meren, vaarten en kanalen wordt het ruim tachtig jaar oude gemaal in werking gezet. Na zes uur warmdraaien, malen de pompen op volle toeren. Om een indruk te geven van het geweldige vermogen van dit staaltje techniek: het Woudagemaal is in staat om binnen twee etmalen het Sneekermeer (1280 hectare water) ad fundum leeg te pompen.
De ouderdom van het machinepark, dat verscholen ligt achter de stoere baksteengevels, doet niets af aan ritmisch stuwende 2520 PK waarmee het overtollig water uit de Friese boezem (meren, vaarten en kanalen) in het IJsselmeer kan worden gepompt. Acht centrifugaalpompen (bouwjaar 1920) in de machinehal en de vier stoommachines (bouwjaar 1919) in het ketelhuis met klassieke schoorsteen staan als de (waters)nood hoog is hun mannetje ter ondersteuning van het uit 1967 daterende, elektrische gemaal bij Stavoren.
Hansje Brinker voorbij
In 1998 is het Ir D.F. Woudagemaal opgenomen op de Lijst van werelderfgoed van de UNESCO. Daarmee is het gemaal door de wereldgemeenschap officieel uitzonderlijke universele betekenis toegekend. De bouw van het gemaal markeert de grootschalige inzet van stoomkracht door Nederlandse waterstaatkundigen bij de waterbeheersing. Het Woudagemaal maakt op monumentale wijze duidelijk dat het beeld van Hansje Brinker die bij wijze van oud-Hollandse waterbeheersing zijn vinger in de dijk steekt al lang tot het rijk der (buitenlandse) fabeltjes behoort.
Harm Stevens
Internet
Woudagemaal
