Een kleine zesenzestig miljoen jaar geleden lag Maastricht onder water. Een ondiepe, tropische zee bedekte heel Zuid-Limburg. Hierin zwom Bčr, het Monster van Maastricht. Bčr was een Mosasaurus, een reuzenhagedis van twaalf meter lang met een bek waar een Tyrannosaurus rex zich niet voor hoefde te schamen.
 |
| Schedel en nek van Prognathodon saturator, collectie Natuurhistorisch Museum Maastricht ŠNHMM |
 |
Aasetende haaien storten zich op het kadaver van Bčr
ŠNHMM/Dan Varner |
In 1998 werd een stukje van Bčrs staart ontdekt in de kalksteengroeve bij Maastricht. In die groeve wordt de kalk, die zesenzestig miljoen jaar geleden op de zeebodem ontstond, uitgegraven en tot cement verwerkt.
Paleontologen zoeken in de groeve vaak naar fossielen. Losse stukjes fossiele Mosasaurus worden daar wel vaker gevonden. De verrassing was echter groot toen bleek dat de staart verder liep: het leek erop dat er meer van het skelet bewaard gebleven was. In de loop van 1999 werd een grote hoeveelheid botten opgegraven.
Uit nadere bestudering bleek dat het skelet niet helemaal compleet is. De botten van de flippers ontbreken bijvoorbeeld. Waarschijnlijk is het kadaver van Bčr na zijn dood door haaien uit elkaar getrokken. Dat weten we ook omdat er uitgevallen haaientanden tussen de botten gevonden zijn en omdat op sommige botten krassen van de haaienvraat te zien zijn.
Een Mosasaurus is geen dinosaurus, en Bčr zwom níet in de Maas. Dino's waren namelijk landdieren en Bčr zwom in de zee. Grote Mosasauriërs zoals Bčr waren de gevaarlijkste roofdieren in de Maastrichtse zee. In zijn bek stonden vier keer veertien stevige tanden. Bovendien had hij achter in zijn bek nog twee extra rijen met forse, extra gekromde tanden. Daarmee kon hij vissen, inktvissen, zeekrokodillen, schildpadden, haaien en waarschijnlijk ook kleinere Mosasauriërs naar binnen werken.
 |
| Met een lengte van rond de 12 meter was Bčr één van de grootste reptielen in de Krijtzee, collectie Natuurhistorisch Museum Maastricht, Š NHMM/Rogier Trompert Medical Art |
Zijn versteende skelet ligt in het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Het zes ton zware gesteenteblok paste echter niet door de deur. Bčrs schedel is daarom in de museumtuin gezet. Daarna is er een glazen huis overheen gebouwd. Onderzoekers ontdekten dat nog nergens anders zo'n soort Mosasaurus was gevonden. Bčr was dus een nieuwe soort! In 2001 kreeg Bčr daarom een eigen, Latijnse naam. Paleontologen noemen hem nu Prognathodon saturator, maar de bijnaam Bčr blijft natuurlijk wel zo makkelijk.
Verder lezen
Bčr heeft een eigen pagina op de website van het Natuurhistorisch Museum Maastricht.
