Is vier pannenkoeken veel eten? Nee, niet echt. Het vult alleen heel erg.
Volgens sommige schattingen is in de Verenigde Staten nog amper vijftien procent van de op papier bestaande informatie via internet beschikbaar.
Optimisten zullen ongetwijfeld roepen dat de rest nog komt. Misschien, maar dan nog gaat dat heel lang duren. Ondertussen leven we in de illusie dat er een kennismaatschappij is die gevoed wordt door de alwetende digitale bron van internet.
'Alles' heeft zijn oorspronkelijke betekenis verloren en is nu een soort mix van veel en makkelijk. "Je kunt daar alles krijgen" betekent dat het aanbod ruim genoeg is en onder handbereik.
Wie denkt alles te weten, of in ieder geval alles te kunnen opzoeken wordt al snel overmoedig. Wie moet je nog iets vertellen? Waarom zou je nog naar iemand luisteren? Het is waarschijnlijk niet toevallig dat overmoed een belangrijk ingrediënt was in de razendsnelle opkomst van de dot.com-revolutie, die overigens even snel of nog sneller weer verdampte. Maar wat bleef was het idee dat internet een kennisinstrument is. Misschien is het dat ook maar dan toch zoals Stephenson's Locomotion lijkt op een trein. Alleen het principe is in de praktijk gebracht, de praktijk zelf is nog erg zwak ontwikkeld.
We weten alles en daardoor niks. Een soortgelijk effect treedt op bij het conversatiemiddel op internet bij uitstek: chatten. Met chatten leg je makkelijk contact en de 'gesprekken'gaan al snel over de intiemste zaken, vaak tot verbazing van de chatters zelf. "Normaal ben ik niet zo open," zeggen ze wel "maar op de chat.". De vraag rijst dan automatisch of ze in die chat hun introvertie hebben overwonnen. Zouden ze het besprokene nu ook makkelijker langs gewone wegen met andere mensen kunnen delen of blijven de geheimen het domein van de sociaal en emotioneel veilige chatkanalen?
Er treedt wel iets anders op. Een diepgravend gesprek beklijft, niet alleen het gevoel maar ook de omgeving, de woorden, het zoeken of ontwijken van de blikken, de stiltes die het cement vormen tussen de bekentenissen. Er zijn gesprekken die je van je leven niet meer zult vergeten.
Probeer daarentegen eens een chat die lang duurde en diep ingreep terug te halen. Hoe begon het, wie zei wat, wat vonkte er? Dat lukt vaak eenvoudigweg niet. Misschien lukt dat niet omdat het niet te vergelijken is met een gesprek of omdat de techniek een dergelijke memorisatie niet toelaat.
Misschien komt het ook wel omdat chat-gesprekken letterlijk bewaard kunnen worden.
Bewaren is iets anders dan je eigen maken maar maakt dat laatste wel verbodig. Althans op het eerste gezicht. Want een bewaard gesprek zit in de computer in plaats van in jezelf.
Francisco van Jole
