 |
| Friese floddermuts, circa 1870, collectie Fries Museum |
Kanten mutsen zijn een wezenlijk onderdeel van de oorijzerdracht van Friesland en ze veranderden met de mode. Aan het einde van de 18de eeuw pronkten welvarende boerinnen en koopmansvrouwen met een gigantische Duitse muts met een kanten luifel, zo groot als een theetafeltje. De vele meters kloskant die daarvoor nodig waren werden via Amsterdam uit de omgeving van Antwerpen betrokken. De slanke Empiremode vroeg in de 19de eeuw om een ander type muts. Voor het eerst is in de tentoonstelling de ontwikkeling te zien van de kleine Duitse muts naar de floddermuts, waarvoor veel minder kant nodig was. De kant die voor die mutsen werd gebruikt was vaak modieus, van Antwerpse pottenkant tot de verfijnde Biedermeier boeketjes in de Rijsselse kanten. Daarnaast had men in Friesland tot in de 20ste eeuw een voorliefde voor de speciale mutsenkanten uit België met een klassiek symmetrisch patroon.Transparante geborduurde batist en tule werden bij feestelijke gelegenheden gebruikt voor de halsdoeken of tipdoeken en sierschorten.
Kant zwart-wit
Jurken werden, afhankelijk van de mode, regelmatig met zwart kant gegarneerd. Aan het eind van de 19de eeuw is zwart in de mode, ook voor schoudermanteltjes met kanten roesjes en transparante kragen. Nu is zwart kant volop in de mode voor complete jurken, maar ook uit de jaren twintig en dertig zijn prachtige voorbeelden bewaard gebleven. Witte of crème kant is onlosmakelijk verbonden met trouwjurken, waarvan we twee bijzondere exemplaren rond 1900 tonen. Wit kant en broderie is ook gebruikt voor lingerie en negligékleding. In het begin van de 20ste eeuw werd voor het eerst kant in kleding tussengezet, zodat een voering of onderjapon in een andere kleur zichtbaar was. Deze lichtgekleurde mode werd dan ook lingeriestijl genoemd.
Kind en kant
Tegenwoordig worden babys nog gedoopt in prachtig geborduurde batisten doopjurken. In de tentoonstelling zijn hiervan een aantal topstukken uit de 19de eeuw te zien. Kinderwerk was het borduren van merklappen en Friese witwerklappen, met enkel wit, soms transparant borduurwerk met een topstuk uit 1648. Bijzonder zijn de opengewerkte kleurige Spaanse merklappen uit de collectie van Nanne Ottema. Naast kleding zijn verder in Friesland van kant sieraden en accessoires in ajourwerk te zien. Aan de hand van een bijzondere collectie kragen worden de verschillende ajourtechnieken uitgelegd, van klos- en naaldkant tot broderie en kantbreiwerk.
Gieneke Arnolli
