Cultuurwijs - Woordenlijst kledingstijlen

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A
Acanthus	Versieringsmotief in de vorm van gekruld blad, klassieke oudheid.
Adrienne	Zie contouche; dit kledingstuk is genoemd naar het toneelstuk waarin het werd gedragen, Frankrijk, ca. 1718.
Aigrette	Toefje veren (van reiger of andere vogels) op haardracht of hoed.
Allonge	Zeer hoge mannenpruik, ca. 1700.
Anklets	Korte nylon mannensokken, na 1950.
Art déco	Versieringsstijl uit de jaren 1920-1930, die vooral gebruik maakt van geometrische motieven. Invloed van de kubistische schilderkunst.
Art nouveau	Zie Jugendstil.
Ashley, Laura	Engelse ontwerpster van jurken in Victoriaanse stijl, ca. 1970.
Astronauten-look	Modebeeld, geïnspireerd op de astronautenpakken, na de eerste maanlanding in 1969.
Atour	Zeer hoge vrouwenkap met sluier, 1440-1490.
Aumonnière	Zak of tasje, zowel door man als vrouw gedragen aan de gordel: middeleeuws.

B
Baby-doll	Nachtkleding voor de vrouw: kort, wijd vallend hemdje met pofbroekje ca. 1955.
Bacinet	Helm met vizier, 1350-1500.
Badine	Wandelstok, meestal met ivoren knop, eind 18de eeuw.
Baigneuse	Grote opgepofte vrouwenmuts met strookjes, achttiende eeuws, oorspronkelijk négligédracht, na ca. 1770 ook buitenshuis.
Bakst, Leon	(1866-1924) Russische schilder, illustrator, toneeldecorator. Ontwierp kostuums voor de Ballets Russes te Parijs (Sheherazade, l'Après-midi d'un faune).
Ballerina	Instapschoentje met platte zool. Lijkt op de balletschoen van de ballerina.
Bandelier	Sjerp om het zwaard aan te bevestigen of als versiering van het mannenkostuum, 17de en 18de eeuw.
Banierwaaier	Waaier in de vorm van een vlag; voor gehuwde vrouwen en courtisanes, 15de en 16de eeuw.
Barbes	Afhangende linten aan weerszijden van de muts.
Barbette	Een wit stuk linnen om kin en hals aan weerskanten van het hoofd vastgemaakt bij de oren. Meestal gecombineerd met hoofddoek. Van de 12de tot de 15^de eeuw gedragen door oudere vrouwen en weduwen, later hoofdbedekking van de non.
Bardot, Brigitte	(1934-...) Franse filmactrice, die in de vijftiger jaren een bekend sekssymbool werd.
Barok	Volgt op de renaissance en het maniërisme. Gekenmerkt door een zwaardere en beweeglijker vormgeving.
Basque	Getailleerd over de taille vallend vrouwenjasje, 1850- 1880.
Battle dress	Militaire veldkleding, sinds de Tweede Wereldoorlog. Kort jack op tailleband met borstzakken.
Beenling	Zie hosen.
Bef	Zie rabat.
Beretta, Anne Marie	Franse ontwerpster (ca.1980). Exponent van de 'Nieuwe Klassiekers'.
Bermuda	Broek met pijpen tot de knieën.
Berthe	Losse strook kant of geplooide batist langs boothals van de japon.
Bertin, Rose	Modeontwerpster van Marie-Antoinette, ca. 1770, tijdens de Franse revolutie naar Engeland gevlucht.
Biba	Boetiek in Londen, Barbara Hulaniki 1964. Later groot warenhuis in nostalgische stijl tot ca. 1974.
Bicorne	Dwars op het hoofd gedragen mannenhoed bekend door Napoleon, ca. 1790-1830.
Biedermeier	Stijl in mode en meubelkunst, gekenmerkt door huiselijke degelijkheid, ca. 1815-1860.
Bis, Dorothée	Frans merk van gebreide kleding, ontworpen door Jacqueline Jacobson, ca. 1972.
Blanketsel	Poeder om het gezicht blank te maken.
Bliaud	Overkleed met split aan de hals voor man en vrouw van 1000- 1200: voor de vrouw, lang met wijde mouwen (zeer wijd eind 12de eeuw) en tailleband. Voor de man, vaak iets korter met splitten tot de knie, strakkere mouwen.
Blonde	Glanzende kant van ongebleekte zijde, 18de en vooral 19de eeuw.
Bloomers	Door de Amerikaanse Amelia Bloomer gedragen en nagevolgde wijde pofbroek, ca. 1850. Fietsbroek voor vrouwen, ca. 1890.
Bobbed haar	Kort, gegolfd vrouwenkapsel, 1924-1930.
Body-stocking	Onderkleding van elastische wol of nylon, geheel het lichaam omsluitend. Bij een mini-rok als bovenkleding gedragen, ca. 1965-1970.
Boernoes	Wollen cape met capuchon, afhangend zijden koord; man en vrouw, 1850-1870. Geïnspireerd op de mantel van de Noord-Afrikaanse volkeren.
Boezelaar	Voorschoot. Schort, in huis gedragen door vrouwen en kinderen.
Bolero	Mouwloos (Spaans) jakje tot de taille. Mode vanaf 1853 (Keizerin Eugénie).
Bonnet	Allerlei typen mutsen, o.a. de baret.
Bonnet à la cocarde	Tot tulband opgerolde kaproen, 1400-1440.
Boogjesmuts	Wit vrouwenmutsje met omhoog staand, vaak kanten randje. Vooral in Holland, ca. 1600-1650.
Borstlap	Driehoekige, decoratieve lap in het lijfje gespeld om korset te maskeren, eind 16de eeuw tot ca. 1770.
Bottines	Enkellaarsjes voor vrouwen, Opzij gesloten met knoopjes of elastieken tussenzetsels, vanaf 1840.
Bourrelet	Rol stof, opgevuld met katoen, gebruikt voor hoeden in de middeleeuwen. In de 16de eeuw wel als ondersteuning van de kraag.
Bragoenen	Opgevulde schouderrollen, vooral 1550-1600.
Braguette	Een verstevigde lap bij hosen of mannenbroek als penisbeschermer, 1440-1550, vooral in de 16de eeuw zeer fraai bewerkt.
Braies	Aanvankelijk een losse, tussen de benen geslagen lap, opgehouden door gordel in het middel, 1000-1500. Na 1200 onderbroek.
Brandenbourg	Duitse overjas voor de man, met tressen, eind 17de eeuw, 18de eeuw nog mode in Europa.
Brassière	Zie Innocent.
Broderie	Opengewerkt borduurwerk in katoen.
Brummell, George (Beau)	(1778-1840) Engelse dandy, beïnvloedde de mannenkleding van 1795-1814.
Butterick	Amerikaan, die in de tweede helft van de 19de eeuw bekend werd door de eerste knippatronen per postorder.

C
Cachemir shawls	Mode 1800-1815, de gehele 19de eeuw gedragen.
Cachemir patronen	De oosterse motieven nagevolgd in Europa in de 19de eeuw.
Cage	Zie crinoline.
Calèche	Een grote kap op hoepels om het kapsel te beschermen, 1760-1780 en 1825-1840.
Camee	Sieraad met voorstelling in reliëf gesneden uit schelpen, koraal, carneolen, agaat, lavasteen, enz. Geïnspireerd op de klassieke oudheid, eind 18de en in de 19de eeuw.
Canezou	Overblouse met lange mouwen, tot onder de buste, 1800-1840.
Canons	Nauwsluitende broekspijpen tot de knie, gedragen onder de pofbroek; man, 1570-1620.
Canons	Wijde kanten stroken aan de overkousen, vallend over de laarskappen, 1625-1675.
Capricieuse, kapsels á la	Vrouwenkapsel met veel opschik, gecombineerd met pruik, 1760-1780.
Capuccio	Italiaanse tulbandmuts met de ruimte naar voren, 1400-1500.
Caraco	Aanvankelijk kort négligéjasje van mousseline, sits of brokaat. Later, ca. 1780, vooral van sits, voor binnen en buitenshuis, 1760-1790.
Cardin	Frans ontwerper, voegde ca. 1960 ook mannenkleding aan zijn collectie toe.
Carmagnol	Rood-wit gestreepte kiel van de sans-culotte.
Casquette	Vrouwenhoedje van stro, opgesmukt met zwart fluweel en veren, 1864-1890.
Catoganpruik	Mannenpruik met opgebonden staartje, 1760-1790.
Chainse	Hemd, onderkleed, direct op het lichaam gedragen. Over het algemeen linnen, maar ook wel van wol en kostbare zijde. Meestal lange mouwen. Voor de vrouw was de roklengte altijd tot de enkel, 1000-1350.
Chanel, Gabrielle (Coco) (1886-1971)	Frans ontwerpster, vooral bekend uit de twintiger jaren om haar chique, eenvoudige en functionele kleding voor de vrouw. Haar parfum Chanel no. 5 werd wereldberoemd.
Chanel-pak	Driedelig vrouwenpakje. Jasje, recht op de heupen, jumper of blouse, rechte rok of plooirok. Vaak afgebiesd met tres.
Chantilly-kant	Zijden of linnen kloskant, meestal zwart, veel gedragen ca. 1850.
Chapeau claque	Inklapbare hoge hoed voor de man vanaf 1823.
Chausses	Zie hosen.
Chemise	a) Wit of saffraankleurig linnen hemd voor man en vrouw (sherte). Voor de vrouw nauwsluitend met knopen en veters en altijd lang, 14de eeuw. b) Ook wel de naam voor de dunne hemdjurk, 1790-1815.
Chemise à la reine	Japon met verhoogde taille, lange mouwen, lage halslijn met ruches, strook onder aan de rok, 1780 - ca.1810.
Chemise-enveloppe	Zie combinaison.
Chemisette	Halsinzetje met opstaand kraagje, van batist of machinale tule (na 1880 guimpe of gempje genoemd), 1815-ca. 1900.
Chignon	Haarknot.
Chiton	Basiskleed, in het oude Griekenland door man en vrouw, met of zonder gordel gedragen.
Classicisme	Navolging van Griekse of Romeinse oudheid in de kunst.
Cloche	Pothoed, ca. 1924 tot 1935
Cloppa	Zie giorna.
Cocktailjurk	Semi-formele japon voor namiddag of avond. ca. 1948-1960.
Cocottes	Vrouwen van lichte zeden, die in het Parijs van de zestiger jaren in de 19de eeuw de toon aangeven.
Coiffe	Wit linnen mannenkapje, onder de kin vastgebonden, ouderen vaak zwart, 1200-1450. Voor geleerden of oudere mannen (ook als ondermuts) 16de eeuw. Voor vrouwen als ondermuts 16^de - 18de eeuw.
Coin de feu	Korte kamerjas.
Collerette	Opstaande kraag over de schouders, eindigend in het vierkante decolleté. Hofdracht voor de vrouw, 1800-1815.
Combinaison	Hemd en onderbroek aaneen, vaak gegarneerd met kant, vanaf 1877.
Contouche	japon, ruime rug, soms mouwloos en soms geheel openvallend, 1715-1730, maar na 1730 ook nog wel gedragen.
Costume-jacquet	Zie veston.
Costume-veston	Zie jacquet.
Cotta	Onderkleed voor de vrouw in Italië, 1400-1500.
Cotte	Onderkleed van linnen of zijde voor man en vrouw. Voor de vrouw meestal met lange mouwen, en tot op de enkels, voor de man soms korter, bovenkleding voor de burger, 1000 1400.
Cotte-hardie	Knielang overkleed (cotardie), nauwsluitend op de borst, wijde mouwen met liripipes of slippen, vnl. gedragen door de man (voor de vrouw altijd lang). Waarschijnlijk oorsprong Italië, 1330-ca. 1400.
Coupe soleil	Kapsel met gebleekte plukjes haar
Courrèges	Frans ontwerper, opende zijn kleine 'witte' salon in 1961 in Parijs. Bekend om de astronautenlook en gebruik van plastic voor kleding, ca. 1965.
Cracows	Zie poulaines.
Crapaud	Zijden zakje, meestal zwart, waarin de staart van de pruik van de man werd gestopt, aanvankelijk waarschijnlijk om de kraag schoon te houden, 18de eeuw.
Cravate	Lange reep dunne stof met aan de uiteinden brede kantrand of kwastjes. Ging twee keer om de hals en werd dan onder de kin vastgeknoopt, ca. 1675-1730.
Crespine	Haarnet voor de vrouw van goud of zilverdraad, vaak met parels en edelstenen bezet, 1350-ca. 1500.
Criarde	Na 1718 in Frankrijk. Zie improver.
Crinoline	Aanvankelijk onderrok, verstevigd met paardenhaar (crin), 1840-1850. Stalen kooi (cage), die de steeds zwaardere rokkenvracht moest steunen, 1850-1870.
Cul de Paris	Een kussentje van gegomd linnen of gesteven gaas, aan tailleband, 1780-1800.
Cummerbund	Brede gordel van soepele stof (van Perzisch kamerband), voor de man.
Curasse	Lang, nauwsluitend lijfje met baleinen voor de vrouw, 1874 -1883.

D
Delphos	Lange japon van geplisseerde zijde.
Demi	Dunne wollen mannenjas, voor- en najaar.
Deshabillé	Huiskleding voor de vrouw in de 18de eeuw.
Deux-pièces	Tweedelig kostuum voor de vrouw.
Diadeemhoedje	Klein hoedje met rand, bedekt met tule of ruches, versierd met aigrettes, bloemen of veren. Sluit met satijnen strik onder de kin. Vrouw, 1870-1890.
Dior, Christian (1905-1957)	Frans ontwerper, bekend door de new look, 1947.
Directoire	Regeringsperiode in Frankrijk, 1795-1799. Vleeskleurige lange zijden of wollen onderbroek voor de vrouw, 1795-1815. Woord voor onderbroek.
Discokleding	Onconventionele mode uit de late zeventiger jaren voor jongeren. Eerst alleen gedragen in de discotheek, later ook overdag. Glanzende stoffen met metaaldraad en versiering van pailletten.
Dormeuse	Vrouwenmuts voor binnenshuis, witte batist of mousseline, opgepofte rand en lintjes. Vaak onder de kin vastgestrikt, 1760 - 1790.
Douillette	Lange, wijde reismantel met pelerine voor de vrouw, 1840 - 1860.
Dralon	Merknaam voor een gesponnen kunstvezel van de firma Bayer.
Driesteek	Zie tricorne.
Droit-devant korset	Gezondheidskorset, dat de ademhaling minder belemmerde. Recht model, echter zo ingeregen dat boezem en achterwerk geprononceerd werden. Uitvinding van de arts Mme Gaches Sarrauté, 1900- ca. 1909.
Duivelsoren	Scheldwoord, gebruikt door de geestelijkheid, dat slaat op bourrelet of escoffion, 1400-1440.

E
Échelle	Reeks strikjes op korset, 18de eeuw.
Eclecticisme	Gebruik en vermengen van historische stijlen in de 19de eeuw. Men spreekt ook van neo-stijlen.
Empire	Stijl in kleding, meubels en voorwerpen, tijdens Napoleon I, geïnspireerd op de klassieke oudheid. Laatste fase van het neoclassicisme, dat midden 18de eeuw, na de opgravingen te Pompeï begint.
Engageantes	Drie over elkaar vallende, waaiervormige stroken kant of batist onder aan de halflange mouw van het dameskostuum tussen ca. 1715 en 1785.
Epauletren	Aanvankelijk metalen stukken om de schouders te beschermen, middeleeuwen. Banden om de schouderriem op zijn plaats te houden, 17de eeuw. Schouderbelegsel, waarop militaire decoraties werden bevestigd. Schouderversiering op de jas.
Escoffion	Hoornvormige haardracht voor de vrouw, gecombineerd met kap en sluier, 1400-1490.
Esthetische beweging	Reactie in Engeland op o.a. de stijve, 'lelijke' kleding, ca. 1880. Kenmerk: vrouwen in losse japonnen, mannen in fluwelen jasjes, kniebroeken en losse dassen (o.a. Oscar Wilde).
Estivaux	Lichte laarzen (stivali, stiefel), nauwsluitend, kort of lang, model als hosen. Veel met bont gevoerd, 12de t/m 14de eeuw.
Eton-crop	Kort, achterovergekamd dameskapsel, ca. 1924-1929.
Existentialisme	Wijsgerige richting, die de nadruk legt op de mens en zijn bestaan.

F
Face-à-main	Handbril voor vrouwen, lorgnet aan een handvat, eind 19de, begin 20ste eeuw.
Falbala	Gerimpelde strook op onderrok of japon als versiering (vaak van hetzelfde materiaal als het kledingstuk of van kant), eind 17de en 18de eeuw.
Fanchon	Vrouwenmuts met aan de achterzijde stroken, die diep in de nek vallen, 1850-1870.
Fardegalijn	Met baleinen verstevigde onderrok, (vertugadin). Spanje eind 15de eeuw. Tweede helft 16de eeuw 3 typen: kegelvormig (Spaans) rolvormig (Frans) wielvormig (Engels)
Fath, Jacques (1912-1954)	Frans ontwerper, bekend door de kokerrok, 1948.
Fauvisme	Richting in de schilderkunst, 1905-1910. Kenmerken: expressieve omlijning en sterke ongebroken kleur.
Fer de Berlin	Oorspronkelijk uit ijzerdraad ineengedraaid vlechtwerk. Vanaf 1830 aanduiding van alle sieraden van ijzer.
Ferronnière	Renaissance sieraad. Kettinkje met hanger over voorhoofd gedragen, ca. 1450-1550. Eveneens gedragen in de periode 1820-1840.
Fichu	Shawl van dunne stof.
Fil d'écosse	Garen van glanzende katoen.
Flore, à la	Dameskapsel met veel opschik en gecombineerd met pruik, 1760-1780.
Fontange	Vrouwenmuts met aan de voorkant hoog opgewerkt kant, gaas en lint, ca. 1690-1710.
Frac	Mannenjas met recht uitgesneden voorpanden, vaak opengedragen, met twee losse rugpanden, 1760-1860. Later pandjesjas of rokkostuum genoemd.
Frivolité	Knoopwerktechniek met behulp van een of twee spoeltjes gemaakt.

G
Gallaskins	Zeemansbroek met losse wijde pijpen tot over de knie. Tweede helft 16de en begin 17de eeuw.
Gallice	Bedrukte Oosterse katoen, vanaf de zeventiende eeuw in de mode in Europa.
Ganzebuik	Opgevuld puntvormig gedeelte van het wambuis, tweede helft 16de eeuw.
Garnache	Extra overmantel, vaak met losse mouwflappen, 1300-1500.
Garrick	Mannenoverjas, eind 18de eeuw. Zwaar, wijd, met dubbele rij knopen en met één of meer schoudercapes (naar Engelse toneelspeler David Garrick). Ook negentiende-eeuws, dan eveneens genoemd pardessus of paletot.
Gaultier, Jean Paul	Franse ontwerper (vanaf ca. 1980); grote invloed op jonge ontwerpers met provocerende mode.
Geonduleerd	Zie onduleren.
Gilet	Mannenvest, mouwloos, met twee rijen knopen, ca. 1780 - 1790.
Giorna	Italiaans overkleed voor de vrouw met open zijkanten, 1440 - 1500.
Giraffe, à la	Hoog opgewerkt dameskapsel, mode naar aanleiding van de eerste giraf in de dierentuin van Parijs.
Git	Eigenlijk gepolijst hout, vaak geslepen glas, zwart, gebruikt voor negentiende-eeuwse sieraden (typisch Victoriaans).
Givenchy, Hubert Taffin de (1927-...)	Frans modeontwerper, een perfectionist, bekend om zijn originele en dramatische ontwerpen.
Gorgette	Zie barbette.
Gotiek	Kunstrichting, algemeen tussen de 12de en de 15de eeuw. Kenmerken vooral in de bouwkunst: het streven naar doorgaande verticale lijnen en grote openheid.
Grattoir	Krabber met lange steel, vaak als modeaccessoire, 1760-1780.
Grecque, à la	Dameskapsel, opgestoken haar, versierd met diadeem en linten.
Guimpe	Zie chemisette.

H
Habit, à la Française	Mannenjas, open gedragen, aanvankelijk vrij ruime plooien in de rug, vanaf 1760 steeds smaller en naar achter uitgesneden, 1730-1790 (1760-1790 voornamelijk hofdracht).
Habit dégagé	Tussenvorm van habit en redingote, mannenjas, 1790-1800.
Haubert	Maliënkolder.
Heaume	Cilindervormige helm aan boven- en voorkant versterkt door metalen platen. Opening vrij voor het gezicht. Soms gedragen over kapje van maliënkolder, 1200-1400, na 1350 puntvormiger.
Hennin	Negentiende-eeuwse foutieve benaming voor atour.
Heraldiek	Wapenkunde, vanaf midden 12de eeuw.
Hérisson, à l'	Kort, breed uitstaand mannenkapsel (stekelvarken).
Himation	Rechthoekige, lange lap wollen stof als mantel gedrapeerd over onderkleed of direct op het lichaam. Griekse man en vrouw 800-64 v. C.
Hippies	Aanhangers van een beweging, die uit onbehagen over de gevestigde orde, een afwijkend gedragspatroon verkozen. Oorsprong Amerika, ca. 1960. Kenmerken: andere wijze van samenleven (commune), ander taalgebruik, gebruik van soft drugs, non-conformistische kleding, ca. 1960.
Hollandse hoed	Mannenhoed met hoge bol en brede rand, 1400-1440.
Homburghoed	Breedgerande vilten mannenhoed met gleuf, eind 19de eeuw.
Hosen	Volk: wijde met kruisbanden opgehouden kousen van linnen of wol, 1000-1350. Aanzienlijken: in vorm geknipte kousen met naad, van linnen en zijde, met een band om de knie vastgebonden, gedragen door man en vrouw, 1000-1350. Kousen met broekje aaneen, 1350-1500.
Hotpants	Bovenkleding voor de vrouw, zeer kort broekje, Mary Quant, 1970.
Houppelande	Zeer wijd overkleed met wijde mouwen en opstaand boordje. Sluiting aan de voorkant. Waarschijnlijk van hoppalanda, Spaans voor tuniek, ca. 1350-1490. man: in taille of op heuphoogte gegordeld; ca. 1400 ook kortere variaties gedragen; ca. 1440 voor- en achterkant met orgelpijpplooien vrouw: meestal onder de borst gegordeld en vaak met hoog opstaande kraag.
Housse	Wijde cape van bruine wol, over het hoofd aangetrokken, door man en vrouw gedragen, 1200-1500.
Huik	Vrouwencape, vanaf het hoofd vallend; daarop meestal een kap of hoed, 1550-1700.
Huque	Mantel bestaande uit een rechte lap met alleen schoudernaden van verschillende lengten, voornamelijk door de man gedragen, 1400-1500.
Hurluberlu, à la	Vrouwenkapsel met korte krullen op het voorhoofd en op de slapen. Overige haar in chignon achter op het hoofd, 1675- 1700.

I
Imbéciles	Wijde pofmouwen, zo genoemd tussen 1830-1840.
Impératrice	Kleine bolhoed met gewelfde randen, geliefde dracht van keizerin Eugénie van Frankrijk. Vaak gedragen bij jachtkleding, 1850-1860.
Impressionisme	Richting in de schilderkunst vanaf ca. 1865 met als doelstelling: onmiddellijke weergave van zintuiglijke indrukken.
Improver	Een onderrok van baleinen en stof om de rok wijd uit te laten staan. In 1710 in Engeland gedragen.
Incroyables	Opvallend geklede mannen, 1795-1799.
Innocent	Wambuis, zeer kort, 1655-1675.

J
Jabot	Kanten strook aan mannenhemd (los of vast), 18de eeuw, en tijdens romantiek 19de eeuw.
Jacque	Strak om het lichaam sluitend mannenjak, getailleerd en gesloten met lange rijen knopen, soms op de rug. Hetzelfde woord wordt ook wel gebruikt voor de jupe of jipon, 1350-1400.
Jacquet	Gelegenheidskleding voor de man uit eind 19de en 20ste eeuw. Pandjas met weggesneden voorpanden, afgeleid van habit.
Jacquette	Tussen 1400-1490 gebruikt woord voor wambuis.
Jaegerondergoed	Ondergoed van geverfde wol, gezondheidsondergoed, geïntroduceerd door dr. Jaeger, vanaf 1880.
Jarretelles	Bandjes aan korset of losse gordel om kousen op te houden.
Jipon	Zie jupe.
Journade	Zie huque.
Jugendstil	Versieringsstijl, ca. 1890 - 1920, gekenmerkt door lange gebogen lijnen. Motieven vaak ontleend aan planten en bloemen.
Jukaatje	Zie caraco.
Jumpsuit	Pakje voor de vrouw bestaande uit broek en blouse aan één stuk, meestal van soepele stof, ca. 1965.
Jupe	Nauwsluitend, gewatteerd onderjak met vetersluiting opzij of aan de voorkant. Veel gedragen door soldaten, 1300- 1400.
Justaucorps	Nauwgesloten mannenjasrock met opvallend grote mouwomslagen, 1670-1715. Na 1715 wijder en meer open gedragen.

K
Kachelpijphoed	Hoge mannenhoed in de vorm van een buis (kachelpijp), vooral ca. 1840.
Kaftan	Wijde oosterse mantel.
Kalotje	Klein mutsje of kapje. Binnenshuis gedragen.
Kamizool	Vest, gedragen onder Justaucorps, aanvankelijk even lang, later iets korter, 1675-1730.
Kandys	Wijd, lang mannenkleed, met een breedte van pols tot pols, opgenomen door een gordel. Medië en Perzië 539 v. C. -330 v. C.
Kapertje	Hoofddoek, van 1690-1715 over de fontange gedragen.
Kaproen	Kap voor de man en de vrouw met schouderkraag, meest voorkomende hoofdbedekking in de Middeleeuwen. Vanaf 1350 met liripipes of staart. In de 15de eeuw staart tot tulband gedrapeerd; 12de tot de 16de eeuw.
Kazak	Mannenjas met veel knopen. 1655-1675.
Kenzo	Japans confectieontwerper, vooral voor het merk Yap, Parijs, ca. 1972.
Keurs	Rijglijfje met baleinen, 17de en 18de eeuw.
Keursbroek	Zie rhingrave.
Kimonojasje	Los vallend jasje met wijde aangeknipte mouwen. Vaak bijeengehouden met gordel of ceintuur om de taille.
Klaft	Koptisch woord, betekent kapuchon. Vierkante lap, op het voorhoofd gevouwen, Egypte, 3200 v. C. -638 n. C. Nog te zien als hoofdbedekking van de sfinxen.
Koeiemuilen	Schoenen met brede neuzen, 1500-1700.
Kohl	Zwarte kleurstof, gebruikt door Afrikaanse volkeren om de ogen te verfraaien en te beschermen tegen infecties. Mode, oog make-up na 1970.
Kokerrok	Zeer nauwe rok, ontwerp van Jacques Fath, 1948.
Kolder	Wambuis van leer, voor de jacht en in het leger, langer dan het gewone wambuis, 1500-1700.
Korselet	Combinatie van korset en beha.
Korset	Ingeregen onderkleed voor de vrouw 1400-1500. Rijglijf met baleinen om vrouwenfiguur te modelleren, vanaf 18de eeuw.
Kubisme	Ca. 1907 ontstane opvatting in de beeldende kunst, die een architectonische opbouw van een kunstwerk vooropstelde. De kubisten, o.a. Picasso, verklaarden dat de vormen in de natuur teruggebracht kunnen worden tot bol, kegel en cilinder.
Kubistische motieven	Alle vormen teruggebracht tot lijnen en vlakken.
Kuras	Nauwsluitende wapenuitrusting van leer of metaal.

L
Lacetkant	Veterkant, bestaande uit gekloste, aan elkaar bevestigde lintjes.
Laize Frou Frou	Meestal machinaal vervaardigde broderie met openingetjes, waardoor lint (roze, lichtblauw, wit) geregen wordt.
Lanvin, Jeanne	Frans ontwerpster, stichtte couturehuis in 1890 te Parijs.
Lazuursteek	Bourgondische borduursteek, met gekleurde zijde vastgezette gouddraden (telkens twee).
Lee, William	Engelsman, uitvinder van de breimachine in 1589.
Legros de Rumigny	Kapper, richtte Académie des Coiffeurs op, Parijs, 1776.
Leonard	Hofkapper van Marie-Antoinette.
Lepape, George	Frans schilder, omstreeks 1910 in vaste dienst bij Paul Poiret als modetekenaar.
Leroy	Frans modeontwerper, vooral tijdens Napoleon I, 1800 1815.
Ligne corolle	De bloemkroonlijn van Dior uit 1947, beter bekend als de new look.
Liripipes	Lange slippen of staarten aan de kaproen, cotte-hardie of houppelande, ca. 1300-1500.
Lodierbroek	Wijde kniebroek voor de man, ca. 1600-1625.
Lorgnet	Knijpbril, bril met verende brug die op de neus knijpt.
Luifelhoed	Strohoed voor de vrouw met rand en afhangende linten, voornamelijk eerste helft 19de eeuw.

M
Mahoitres	Kopmouwen aan mannenjas, 1440-1490.
Maillot	Kousen en broekje aaneen in wol of mousse nylon.
Maliënkolder	Eerste vorm van wapenuitrusting in de middeleeuwen, van aan elkaar geklonken metalen ringetjes, ca. 1050-1200.
Mamaluk, mouw à la	Lange mouw, aan japon voor de vrouw met poffende gedeelten. Mode na Napoleons veldtocht naar Egypte, 1800-1815.
Mandillion	Een los vallend mannenjasje, met mouwen waarvan de naad vaak open werd gelaten, ook wel schuin over het lichaam gedragen, ca. 1570-1620.
Mante	Korte vrouwenmantel, waarvan het voorpand onder de ceintuur doorliep, vanaf 1830 in de 19de eeuw.
Manteau	Korte mannencape met splitten, vanaf 1830 in de 19de eeuw.
Mantelet	Cape met volants, die van voren als twee slippen over de japon hingen: 1760-ca. 1790. 1815-ca. 1900.
Mantelet à pelerine	Vgl. mantelet, maar met pelerine.
Mantille	O.a. ruime cape-achtige mantel, soms met mouwen, 19de eeuw.
Marquise	Parasol met scharnierende steel, 19de eeuw.
Matelot	Ronde strooien hoed in lage cilindervorm met platte rand, voor man en vrouw, na ca. 1850.
Maxi-mode	Reactie op de mini-mode, roklengte tot de enkels, 1968.
Meander	Randversiering, bekend uit de klassieke oudheid. Kronkels in rechthoekige gebroken lijn, volgens de rivier de Meander.
Médicikraag	Geplooide hoog in de nek opstaande kraag, eindigend in laag decolleté, 1573-1642, genoemd naar Cathérine de Médici, ko- ningin van Frankrijk. Hetzelfde type kraag in de negentiende eeuw heet Stuartkraag.
Memphisgroep	Groep Italiaanse vormgevers (Milaan), baanbrekend in het begin van de jaren tachtig. Primaire kleuren.
Merveilleuses	Opvallend geklede vrouwen, 1795-1799.
Midi-mode	Reactie op mini-mode, rok halverwege de kuit.
Mini-mode	Mode, gelanceerd door Mary Quant, rok ca. 20 cm. boven de knie.
Mi-parti	Kleding, gedeeld in twee kleuren, ontstaan uit de heraldiek.
Misericorde	Kleine dolk aan riem of aan een koord om hals, 1350-1490.
Mitaines	Vingerloze handschoenen.
Molensteenkraag	Breeduitstaande, geplooide, gesteven kraag, rondom de nek, tweede helft 16de eeuw en begin 17de eeuw voor man en vrouw. Ook wel lubbenkraag.
Molière	lage (heren)schoen met vetersluiting
Montana, Claude	Franse ontwerper, vanaf ca. 1980. Consequent driehoekig silhouet en sterk verbrede schouderlijn.
Montero	Muts met bontrand, eind 17de eeuw.
Montgolfierhoed	Grote vrouwenhoed, geïnspireerd op de ballonvaart van de gebroeders Montgolfier, 1783-1790.
Monty-coat	Wollen winterjas, met capuchon en houtje-touwtje sluiting, vooral na de Tweede Wereldoorlog gedragen naar het voorbeeld van generaal Montgomery.
Mouches	Kleine zwarte pleistertjes van taf of fluweel in allerlei vormen door vrouwen op het gezicht geplakt om onregelmatigheden van de huid te bedekken, 1675 tot ca. 1760.
Mugler, Thierry	Franse ontwerper (ca. 1980); architectonische benadering van mode.
Myake, Issey	Japanse ontwerper ca. 1980 met grote invloed op de westerse mode. Nieuw materiaalgebruik gebaseerd op Japanse tradities.

N
Nachttabbaard	Wijd hemd met split, lange mouwen, nachtkleding in de 17de eeuw.
Neerstik	Een inzetje van dunne stof, gedragen in de japon om hals en decolleté te bedekken, 1655-1700.
Negligé	Luxueuse nacht- of huiskleding.
Neogotiek	Herleving van de gotische vormen in de 19de eeuw.
New look	Mode met taille op de natuurlijke plaats, normale schouderlijn, zeer wijde, lange rokken, accent op de buste, Dior 1947.
Norfolkjacket	Sportief mannenjasje met ceintuur, zakken en vaak platte plooien. Engels, vanaf 1880 in Europa gedragen, aanvankelijk gecombineerd met kniebroek.

O
Onderkeurs	Ingeregen onderkleed voor de vrouw, 1500-1550.
Onduleren	Met warme krultang golven maken in haar.
Oorijzer	Smalle zilveren of gouden band met haken, waaraan muts werd bevestigd.
Orlon	Merknaam voor een gesponnen kunstvezel van de firma Du Pont.
Oxford bags	Mannenbroeken met zeer wijde pijpen, ca. 1925.

P
Pagodemouw	Naar onder toe wijd uitlopende mouw.
Pailletten	Plaatjes of reepjes gouden of zilveren folie, parelmoer etc. Versiering van kledingstukken.
Palatine	Een pelerine van bont, of een bontkraag voor de vrouw, 1655- 1715.
Paletot	Lange wijde wollen vrouwenjas, vanaf 1850, negentiende- eeuws.
Palmette	Ornament in de architectuur en kunstnijverheid in de vorm van een palmblad, veel voorkomend in de klassieke oudheid en het empire.
Paltrock	Een mannenjas met wijdvallende aangezette schoot, 1500- 1550.
Pandjesjas	Zie frac.
Paniers	Mandvormige bouwsels van baleinen of riet, wel gecombineerd met stof om de vrouwenrokken op de heupen wijd uit te laten staan. Ovale paniers na 1730, ook wel paniers á coudes genoemd, 1730-1790.
Pantalette	Lange onderbroek met kantjes, vooral gedragen door kleine meisjes, danseressen en prostituées, 1809-1840, daarna door alle vrouwen tot ca. 1900.
Pantoufles	Overschoenen met kurken zool, tweede helft 16de eeuw, huisschoenen eind 17de eeuw.
Panty	Elastieken step-in, soms met kruisje en jarretels. Nylons en broekje aaneensluitend vanaf ca. 1965.
Pardessus	Mannenoverjas, vanaf 1815 (ook wel garrick). Vrouwenoverjas, vanaf 1850. N.B. Ook wel algemene aanduiding van alle vrouwenjassen en capes in de 19de eeuw.
Parure	Officiële hofdracht voor de vrouw, 18de eeuw. Set van sieraden (oorhangers, broche en collier) vanaf de 18de eeuw.
Passement	Garneerband.
Patins	Houten, leren of kurken zolen met riempjes om de schoenen of laarzen te beschermen tegen slecht weer. In de Middeleeuwen ook wel houten zolen met een ijzeren strip voor het schaatsenrijden, ca. 1000-1600 (zie ook trippen).
Pelerine	Korte cape of capevormige kraag.
Pelisse	Met bont afgezette damescape, 1760-ca. 1840.
Pelisson	Mannenkledingstuk, altijd van bont of leer: een gewatteerd jak of kleed, bont tussen linnen, gedragen tussen hemd en cotte; een cape met bont afgezet; 12de tot 15de eeuw.
Peplos	Rechthoekige, wollen lap, zodanig om het lichaam geslagen dat een zijde openbleef. Aan de bovenzijde werd een stuk stof omgeslagen als een bolero. Griekse vrouw, 800-64 v.C.
Permanent wave	Uitvinding van Charles Nestlé, 1906, modekapper te Londen. Met behulp van een elektrische warmtemachine werd het haar kunstmatig gekruld.
Petit-point	Zeer kleine borduursteek.
Petticoat	Wijd uitstaande nylon onderrok, gesteven of van Stijve papernylon, na 1950.
Phrygische muts	Slappe muts met punt, bekend uit de oudheid, later gedragen door sans culottes, 1790-1800.
Piccadillen	Uitgetande randen aan de halsopening, over mouwinzet of aan de manchet, eind 16de begin 17de eeuw.
Pince-nez	Brilleglazen, die op de neus geklemd worden
Planchet	Zie borstlap.
Plastron	Voor de vrouw: bovenstuk van een zonnepakje, gedragen bij short of rokje, na 1930. Voor de man: losse boord met frontje, ook wel van karton, eind 19de en begin 20ste eeuw.
Plateauzool	Enkele centimeters dikke zool.
Plusfours	Sportieve wijde mannenkniebroek. Mode ca. 1925.
Pochet	Zakdoekje van soepele stof, dat door de man als sieraad in de borstzak van het colbertjasje wordt gedragen.
Points	Metalen nestje aan een koordje om kledingstukken met elkaar te verbinden, Middeleeuwen.
Poiret, Paul	Frans ontwerper, bekend om zijn mode met oosterse tendensen en het ontwerpen van de eerste beha.
Polonaise	Een overkleed, achter opgenomen, over een cul de Paris (1770- 1878) of over een tournure (1870-1878).
Pomander	Een bol van filigrainwerk, waarin een welriekende stof om mensen zogenaamd tegen infecties te beschermen, eind 14de tot eind 17de eeuw.
Pommade	Kleefstof om haar in model te plakken.
Ponjetten	Manchetten met kant, begin 17de eeuw.
Portefraes	Metalen ondersteuning van een hoge kraag, eind 16de en begin 17de eeuw.
Pouffe	Een kussentje van gegomd linnen om de rok aan de achterkant te ondersteunen, eind 17de, begin 18de eeuw.
Poulaines	Schoenen met overdreven lange punten, 1350-1490.
Pourpoint	Zie wambuis.
Pret à porter	Frans voor confectie en voor grote tweejaarlijkse beurs voor confectiekleding te Parijs. Heeft na 1971 meer modenieuws dan de haute couture.
Prinsessejapon	Japon zonder taillenaad met lange figuurnaden.
Pruik à trois noeuds	Mannenpruik met in drie staartjes gebonden krullen, 1715 1730.
Pschent	Hoofddeksel van de vorsten te Egypte, 3200 v.C.- 638 n.C.
Puce	Bruinrode tint, 'vlooienkleur'.
Puck en Hans	Nederlandse ontwerpers die kleine series zeer goede kleding maken; ca. 1980.
Pump	Laag uitgesneden schoen, zonder veters, met lage of hoge hak.
Punk	Subcultuur (± 1978) waarin agressie en spot met de gevestigde maatschappij worden kenbaar gemaakt door onconventionele gewild 'lelijke' kleding, haardracht en make-up.

Q
Quant, Mary	Engels ontwerpster, vanaf 1962. Haar ontwerp van de mini- kleding bezorgde haar de orde van het British Empire.
Queue de Paris	Zie tournure.

R
Rabat	Enigszins opstaande en van voren gesloten kraag (bef), ca. 1640-1700.
Ramillies	Officierspruik met gevlochten staartje, 1730-1780.
Redingote	Lange mannenjas, getailleerd, met revers en knopen, soms met pelerine, vanaf 1715. Na ca. 1830 korter en ook in huis gedragen. Vrouwenjas, zelfde model, voor buitenshuis, na ca. 1780.
Reformjapon	Rechte japon, vaak volgens de Empire lijn en met garnering van Jugendstilmotieven, ca. 1900.
Renaissance	Letterlijk: wedergeboorte van de kunst en kunstopvattingen uit de oudheid. Begon in Italië rond 1400, in de noordelijker landen honderd jaar later.
Reticella	Eerste vorm van naaldkant, geometrische motieven, ontstaan door het uittrekken van draden en uitknippen van stof, vanaf de 15de eeuw Italië.
Reticule	Zakvormige damestasjes, vaak geborduurd, 1790-1830.
Rhingrave	Zeer wijde kniebroek voor de man (soms rok met kniebroek eronder aan één tailleband), 1655-1675.
Robe	Algemeen: geklede japon. Overkleed met lage, meestal vierkante halslijn, en driehoekig inzetje, 1440-1490
Robe à la Française	Japon met nauwsluitend lijfje, wijde rok openvallend over een tablier, altijd gedragen met paniers. Op de rug ingestikte 'Watteau' plooien, 1730-1790.
Robe à l'Anglaise	Japon met nauwsluitend lijfje, openvallende rok met sleepje, gedragen over een cul de Paris, 1780-1800.
Robe flottante	Zie contouche.
Robe housse	Wijde jurk (hoesjurk), vaak met korte mouwen, waaronder een coltrui wordt gedragen, 1974.
Robe Redingote	Variatie op een robe á l'anglaise met kraag en revers, soms dichtgeknoopt gedragen als mantel, 1780-1800.
Robe sac	Zie contouche.
Robe volante	Zie contouche.
Rocaille	Schelpvormig steenwerk, typerend voor de Rococo ornamentiek.
Rock	Zie justaucorps.
Rococo	Stijl, die de laatste fase van de Barok kan worden genoemd. Kenmerk: voorkeur voor asymmetrische krullerige ornamenten, ca. 1700-1760.
Rokkostuum	Avondkleding man, 20ste eeuw, afgeleid van de frac.
Romaanse stijl	Stijl in de bouwkunst, gekenmerkt door het rondbooggewelf, de zware muren en de eenvoudige lijnen, ca. 1000-1200.
Romantiek	Richting in de literatuur en de kunst. Reactie op het classicisme. Nadruk op het gevoel, natuurbeleving, fantasie en verbeelding. In de mode ca. 1830.
Ropa	Overjapon, voorganger van de vlieger. Tweede helft van de 16^de eeuw.
Roxken	Overwambuis, zelfde snit als wambuis, 1625-1675.
Ruche	Een geplooide strook stof ter versiering op kleding genaaid. Naam komt van het Franse woord voor bijenkorf.

S
Sabot, manche á	Poffend gedeelte van de mouw (vooral gedragen bij robe á la polonaise), tweede helft 18de eeuw.
Safaripak	Naturelkleurig linnen of katoenen pak met broek of rok. Kenmerkend: zakken met kleppen.
Salopette	Lange broek met bovenstukje, mode ca. 1970.
Schaarbril	Bril in de vorm van een schaar op de neus geknepen, 15de en 16de eeuw.
Schapepootmouw	Pofmouw, lang met strakke sluiting om de pols: 1550-1600; 1815-1840; 1890-1900.
Schiaparelli, Elsa	Frans modeontwerpster, bekend om de artistieke elementen in de mode. Deed rage ontstaan van sweater. Bracht nieuwe kleur 'shocking pink' in de mode, 1930-1940.
Schoot	Vanuit de taille, ruim of in plooien afhangend deel van een kledingstuk.
Schouderkleppen	Stukken stof op de schoudernaad vastgezet, over de kop van de mouwvallend.
Sévigné, á la	Vrouwenkapsel, breed uitstaande pijpenkrullen aan weerszijden van het hoofd, het overige haar in chignon achter op het hoofd: 1655-1675; 1840-1850.
Shawlkraag	Lange ovalen kraag zonder punt of inkeping.
Shenti	Strook linnen, gedrapeerd als lendendoek. Egypte 3200 v. C. - 638 n. C.
Shingle,	Kort vrouwenkapsel, in de nek in scherpe V geknipt.
Shocking pink	Helroze kleur, in de mode gebracht door Elsa Schiaparelli, ca. 1935.
Short	Kort broekje, sportieve kleding.
Sleehak	Hak onder een damesschoen, een geheel vormend met het voorste deel van de zool.
Slobkousen	Voetbedekking in de vorm van een sok zonder zool, onder de voet met een riempje bevestigd en aan de zijkant dichtgeknoopt of met een ritssluiting gesloten.
Smokingjas	Korte jas met zijden shawlkraag, meestal zwart. Aanvankelijk alleen gedragen op niet officiële feesten en diners door de man, vanaf 1875, na 1950 meerformeel. Mode voor de vrouw, ca. 1925 en ca. 1970.
Solitaire	Zwarte strikdas voor de man, 1730-1760.
Sortie	Korte pelerine voor de vrouw met hoogopstaande boord en met ruches van geplisseerde tule, in wijde plooien over de schouders vallend, 1890-1900.
Sous-pieds	Riempje, dat onder de broek doorloopt om de pijpen van de broek of slobkousen neer te houden; Lage, alleen de schoen bedekkende slobkous.
Soutache	Band om dameskleding te garneren en te verstevigen.
Spaanse hoed	Hoed met smalle rand en afgeronde kegelvormige bol, tweede helft 16de eeuw en begin 17de eeuw.
Spencer	Kort jasje met verbrede schouders voor man en vrouw, ca. 1800-1815.
Steinkerken, das à la	Losgeknoopte das, door een van de knopen van het justeaucorps gehaald, 1692-ca. 1715.
Stevels	Laarzen, 16de eeuws.
St. Laurent, Yves	Fransman, opvolger van Dior. Later succes met eigen confectie, bekend door ontwerp van broekpak (± 1970).
Straplessjapon	Japon zonder schouderbandjes.
Surcot	Overkleed voor de vrouw, lang, nauwsluitend aan de zij- kant, gegord of ongegord, vaak mouwloos. Overkleed voor de man, vaak korter en wijder, 1200-1350.
Surcot ouvert	Overkleed voor de vrouw met open zijkanten ('hellevensters), 1350-1400.
Surtout	Dichtgeknoopte mannenoverjas, eind 17de en 18de eeuw.
Swagger	Wijde damesmantel zonder ceintuur.
Sweater	Naam voor soepele trui van jersey (ca. 1920) en van badstof (ca. 1950).

T
Tabbaard	Overkleed voor de man, open zijkanten, over het hoofd aangetrokken. Door ridders gedragen over de wapenuitrusting. Vanaf de 15de eeuw voor de geestelijkheid, academici en oudere mannen. In die tijd vaak afgezet met bont, 1200- ca. 1500. Vrouwenjapon, meestal vierkante hals, wijde openvallende rok 1500-1550. Openvallende mantel voor de man, 1500-1550.
Tablier	Los rokdeel, gedragen onder openvallende japonnen, 18de eeuw.
Tangoschoen	Schoen met hoge hak en banden die om het been werden gekruist.
Templettes	Cilinders aan weerszijden van het hoofd, van zijde of gouddraad, onderdeel van het vrouwenkapsel, 1350-1400.
Thimonnier	Fransman, uitvinder van de naaimachine, 1830.
Tipmuts	Vrouwenkap, bestaand uit een bol gedeelte dat de chignon bedekte en een puntvormig deel, uitlopend op het voorhoofd.
Titus, à la	Kort kapsel voor de vrouw, 1790-1815.
Toefwaaier	Waaier van pluimen of veren, 15de en 16de eeuw, ook mode tussen 1620-1640 en 1890-1910.
Toga	Stuk wollen stof in de vorm van een halve cirkel, om het lichaam gedrapeerd als mantel. Door de Romeinse man maar aanvankelijk ook door de vrouw gedragen, ca. 500 v. C. - 200 n. C.
Tootschoen	Zie poulaine.
Topknot	Zie fontange.
Toque	Kleine vrouwenhoed zonder rand met enigszins hoge bol en garnering van veren of bloemen.
Touperen	Tegenkammen van het haar om een bol effect te verkrijgen.
Touret	Opstaande haarband voor de vrouw met kinband waarbij nog twee torentjes haar zichtbaar zijn, 1200 -1350.
Tournure	Onder de rok gedragen bouwsel om een sterk geprononceerd achterlichaam te verkrijgen: lijkt op een halve crinoline, vaak inklapbaar, eerste tournure, 1869-1878; kon met veters boller of platter gemaakt worden, tweede tournure, 1883-1890.
Trenchcoat	Regenjas voor man en vrouw naar het model van de militaire overjas. Kenmerken: epauletten en veel zakken.
Tres	Gevlochten garneerband.
Tricorne	Mannenhoed met een bol in het midden en drie opstaande punten, 1675-1790.
Trippen	Benaming voor patins in de 17de en 18de eeuw (zie aldaar).
Trois-pièces	Driedelig kostuum voor de vrouw.
Trompeur	Lange fichu, voorzien van gebogen baleinen om meer boezem te suggereren, 1780 -1790.
T-shirt	Oorspronkelijk onderhemd voor de man. Na 1960 veel gedragen door de jeugd.
Tunica	Kort kleed gedragen in de klassieke oudheid. Overkleed korter dan basiskleed.
Tweesteek	Zie bicorne.

V
Venetiaanse broek	Wijde mannenpofbroek tot de knie, 1550 -1600.
Vensteremail	Doorzichtig email gevat in zilver, gebruikt voor Jugendstilsieraden.
Veston	Korte rechte mannenjas zonder taillenaad, na 1850.
Victoriaanse stijl	Stijl tijdens Victoria (Engeland 1837-1901) gekenmerkt door burgerlijke degelijkheid.
Victoriaans tijdperk	Periode tijdens de regering van Victoria, Koningin van Engeland, 1837 -1901.
Visite	Lange of korte cape in de vorm van een shawl, voorzien van knopen en mouwsplitten, 1840 -1900.
Vleugelmuts	Witte muts met opgeklapte zijkanten, eind 16de, begin 17de eeuw.
Vlieger	Zwarte robe-manteau (jurk-jas) met korte mouwen over tweedelige japon met mouwen. Altijd met fardegalijn en molensteenkraag. Typisch Hollands, 17de eeuw.
Voorschoot	Werkschort van stof of leer, 1200 -1500.
Vouwwaaier	Geplisseerde waaier, vanaf ca.1600 tot heden.

W
Wambuis	Korte mannenjak van linnen of wol, 1000 - 1800.
Watteauplooi	Losse plooi, vanuit de schouders verwerkt in de ruimte van de rok, 1715 - 1800.
Weiditz, Christoph	Duitser, bekend door reis- en kostuumbeschrijvingen (o.a. Spanje en de Nederlanden), 1529-1531.
Worth, Charles F.	Engelsman die in Parijs het eerste haute couture-huis stichtte (1858).

Z
Zouavenjasje	Korte jas voor man en vrouw tot de taille, tres en veterbandgarnering, 1859-1870.