Het dagboek van de student Nicolaas Beets
Vrijdag 16 oktober 1835. De komeet z.g. van Halley is aan den hemel zichtbaar. Ik wandel in den avond met Kuffeler naar het Academiegebouw om te zien of er geen mogelijkheid is op het observatorium te komen. Op de plaats ontmoeten wij Prof. Uylenbroek zelf met een lantaren in de hand, zich gereed makende derwaarts op te stijgen. Hij is zeer wel willend om ons mede te nemen. Boven, een heerlijk schouwspel. De sterrenhemel helder en heerlijk. Ik zie niets dan zijne oneindigheid. Beneden, laag beneden, onder een opstijgenden nevel bedolven, ligt de stad en het landschap met zijn poppespel van straatlantaarns en huis-lichtjes, waarnaar ik geen lust heb om te zien. Ik verlies mij in den aanblik der blinkende onmetelijkheid. 't Is alles stil; slechts nu en dan het stenen van een uil. O Hoe gaarne had ik daar eenigen tijd, geheel alleen op en neer getreden en gemijmerd. [....]
Maar nu moest ik de komeet van Halley zien. Ik bekeek hem door de teleskoop van Rings, die er zelf hij stond in zijne eenvoudig boerenkleeding; maar zag er niet veel meer van dan met het blote oog, dat er mij genoeg van zien liet om mij tot bewondering en stille aanbidding van den grooten Schepper er Verordineerder te doen verzinken.
Een half uur bleven wij op het Observatorium. Het gelaat des hemels veranderde. Dampen, wolken, en zwarte duisternis betrokken het. Triviale nevelen ontrukten ons de aanblik der sublieme sterren. Ook de komeet was weldra aan ons oog onttrokken. De schitterende ster, die een straal licht voor zich uitwerpt die wij op 20 millioenen afstands een uitgestrektheid van 3 a 4 ellen aan den hemel zien beslaan en die van de Kroon tot bijna aan den Melkweg reikt, wordt door onzen laagzwevenden aardschen dampkring voor onze oogen verduisterd & bedekt. Zoo gaat het tusschen wat uit de aarde aardsch en wat hemelsch is. Ook tusschen een benevelde kritiek en een schitterend genie.
Nicolaas Beets
Nicolaas Beets was een schrijver en predikant die leefde van 1814 tot 1903. Zijn meest beroemde werk is de verhalenbundel Camera Obscura, dat heel populair was in de 19de eeuw. Tijdens zijn studententijd in Leiden hield hij een dagboek bij, dat pas later werd uitgegeven.
Het Dagboek van student Nicolaas Beets 1833-1836 / uitgegeven, ingeleid en toegelicht door Peter van Zonneveld (Den Haag, Nederlands Letterkundig Museum en documentatiecentrum, 1983) p. 197,198. |
