Zoeken naar cultuur in Nederland
 
  Reis door cultuur in Nederland
 
  over cultuurwijs abonneer
 
home
terug
opnieuw zoeken
opnieuw zoeken

Nienoord, borg vol verhalen

In 1525 koopt jonker Wigbold van Ewsum land bij Midwolde in de provincie Groningen. Hij bouwt er een nieuw huis op, de Nije Oord. Van het land laat hij turf steken. Turf is in die tijd een belangrijke brandstof en zo kan het gebeuren dat het huis Nienoord uitgroeit tot het grootste landhuis van Noord-Nederland.

Nienoord zoals het eruit zag tot de brand van 1846. Collectie Nationaal Rijtuigmuseum.

In 1665 trouwt de laatste afstammelinge van Wigbold, Anna van Ewsum met de Duitse edelman Georg Wilhelm von Inn- und Knyphausen. De rijkdom van Nienoord groeit. Ten teken van deze rijkdom worden niet alleen de tuin en de borg (landhuizen van Groninger adel worden borgen genoemd) rijk versierd, maar ook de kerk in Midwolde. Het is de gouden eeuw voor Nienoord. Het landgoed breidt zich steeds verder uit en zo kan de graaf van Nienoord zelfs over eigen land van Leek naar Coevorden rijden!

Daarna raakt het landgoed in verval. In 1846 brandt de borg zelfs helemaal af. De laatste Von Inn- und Knyphausen verhuist naar Groningen. Zijn neef, jonkheer van Panhuys laat na 1887 een hele nieuwe borg bouwen. Maar twintig jaar later komt de hele familie om het leven. De koets, waarin ze zitten, raakt te water in het Hoendiep en de laatste bewoners van de borg verdrinken.

Nienoord, zoals jonkheer van Panhuys het liet bouwen na 1887. Foto Nationaal Rijtuigmuseum.

Gelukkig is niet alles verloren gegaan in de loop der tijd. Er is nog wel wat bewaard gebleven uit de zeventiende eeuw, zoals bijzondere paneelschilderingen en een schelpengrot.
De schilderingen waren meer dan anderhalve eeuw in de vergetelheid geraakt. Ze hebben zelfs een tijd gediend als een wandje in het koetshuis. Na een jarenlange restauratie zijn ze weer in Nienoord terug. Ooit hebben ze de danszaal verfraaid. De schilderingen, van 3 meter hoog en tezamen 18 meter lang, zijn gemaakt door de Friese schilder Herman Collenius. In 1685 schildert hij op Nienoord vele wanddecoraties. In de danszaal schildert hij drie legenden uit de Oudheid, uit het boek Metamorfosen van Ovidius, waarin Diana voorkomt, godin van de jacht. Alle scènes hebben betrekking op seksuele intimiteiten tussen goden en stervelingen. De stervelingen, zelfs al zijn ze onschuldig, worden gestraft en het loopt steeds slecht met hen af!

Venus liefkoost Amor, Herman Collenius, 1685, schildering op paneel, collectie Nationaal Rijtuigmuseum

Ook de schelpengrot in de tuin heeft een eigen verhaal. Een droeve legende over een nieuwsgierig dienstmeisje vertelt over het ontstaan ervan

Pas in 1958 krijgt de borg zijn huidige bestemming: Het Nationaal Rijtuigmuseum is er sindsdien gevestigd. Het museum geeft een overzicht van de geschiedenis van het reizen met rijtuigen in Nederland en laat ook de geschiedenis van de borg Nienoord zien.

Carolien Overweg

 

Bezoekersinformatie
Klik hier voor de bezoekersinformatie van het Nationaal Rijtuigmuseum.



Zie ook..
 
Instelling:
Nationaal Rijtuigmuseum
 
Publicatiedatum:
31 januari 2005