 |
|
Naar Giambologna, De centaur Nessus en Deianira, nagietsel van origineel, ca. 1700, Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam
|
Hun oorsprong ligt mogelijk bij de primitieve, vechtlustige herders van Thessalië, die te paard hun kudden hoedden. Thessalië, in oostelijk centraal Griekenland aan de Egeïsche kust, was in de oudheid een centrum van de paardenfokkerij.
Niet alle centauren waren ongeciviliseerd; Chiron, de leraar van onder anderen Achilles, was juist befaamd om zijn wijsheid en zijn kennis van muziek, medicijnen en het boogschieten.
De Engelse dichter en bisschop Adelinus (ca. 640-709) schrijft in zijn Liber monstrorum - een boek over wonderbaarlijke volkeren - dat centauren geboren werden uit de paring van mensen met dieren.
In de Oudheid staan de centauren voor de ongetemde natuur en de wanorde. Beroemd uit de Griekse en Romeinse kunst zijn de vele centauromachia of gevechten tegen Centauren. Deze symboliseren de strijd tegen het kwaad en de chaos. Op een meer persoonlijk niveau verzinnebeeldt de paard-man combinatie de mens die gevangen zit in zijn eigen zinnelijke driften, vooral begeerte en geweld.
Het beeld laat een scène uit de volgende mythe zien: Herakles en zijn vrouw Deianira komen bij een rivier aan. De centaur Nessus biedt aan Deianira de rivier over te helpen, terwijl Herakles zelf de rivier overzwemt. Maar de bedoelingen van Nessus zijn niet zuiver en hij probeert Deianira te ontvoeren. Het beeld laat de vooruitspringende centaur zien en Deainira die om hulp roept. Met een pijl doodt Herakles de centaur. De listige Nessus wist nog net voor hij stierf Deianira wijs te maken dat door zijn bloed de liefde tussen Deianira en Herakles voor altijd zou bestaan. Jaren later stuurt de onwetende Deianira, bij geruchten van ontrouw van Herakles, hem een kledingstuk met het giftige bloed erop van Nessus. Herakles wordt door het gif gedood.
Chris Will
