 |
| J.B. de Champaigne en N. de Platte Montagne, Dubbelportret, 1654, olieverf op doek, 132 x 185 cm, Museum Boijmans van Beuningen |
De een en de ander
De blozende jongeman rechts is de schilder Nicolas de Platte Montagne, geportretteerd door Jean Baptiste de Champaigne. Hij heeft een hoed in zijn hand en tegen zijn been staat een viola da gamba, een soort cello. Met een voorstellend gebaar wijst hij naar zijn bleke collega Jean Baptiste die links op het schilderij zit te tekenen. Hij is geschilderd door Nicolas de Platte Montagne.
Dat de kunstenaars elkaar hebben geportretteerd in één schilderij is in de schilderkunst heel uitzonderlijk. Er zijn geen andere voorbeelden van bekend.
De schilders hebben elkaar afgebeeld in een atelier. Er staat een schildersezel, aan de muur hangt een palet en op de plank staan afgietsels van antieke sculpturen en glazen flesjes en potjes. Van de tafel hangt een papiertje naar beneden met een tekening en het jaartal 1654, het jaar waarin het schilderij is gemaakt. Het is te zien aan hun kleding dat ze in voorname kringen vertoefden, ze hebben zichzelf niet afgebeeld als eenvoudige ambachtslieden.
Overeenkomsten
De twee schilders waren goed bevriend met elkaar en op het moment van vervaardiging van het schilderij allebei 23 jaar. Ook hadden ze allebei een Vlaamse achtergrond. De vader van Nicolas de Platte Montagne heette eigenlijk Matthieu van Plattenberg en was oorspronkelijk een landschapsschilder uit Antwerpen, die zich in Parijs heeft gevestigd. Jean Baptiste werd in Brussel geboren en als 13-jarige door zijn oom Philippe de Champaigne naar Parijs gehaald.
Gelukkig gesigneerd
Het is heel moeilijk te zien dat het schilderij door twee kunstenaars is geschilderd. Alleen door de signaturen op het doek is het vast te stellen. Op de rand van het tekenbord van Jean Baptiste is geschilderd: N. Montaigne pinxit me (N. Montaigne schilderde mij). Halverwege de schildersezel, naast de Platte Montagne, is geschilderd I.B. de Champaigne me fecit (I.B.de Champaigne heeft me gemaakt). Als ze het niet zo duidelijk hadden gesigneerd, was het schilderij waarschijnlijk aan één kunstenaar toegeschreven.
Schildersatelier
De overeenkomst van schilderen komt voornamelijk omdat beiden zijn opgeleid in hetzelfde schildersatelier. Dit was het atelier van de oom van Jean Baptiste, de al eerder genoemde Philippe de Champaigne. Hij was een Frans hofschilder die veel opdrachten heeft gekregen voor de decoratie van paleizen en portretten. Na de dood van Philippe gingen zijn neef en vriend met name door in de decoratieve schilderkunst. Ze hebben bijvoorbeeld allebei gewerkt aan de decoraties van Versailles.
Literatuur
J. Giltay & H. de Man, Dubbelportret, Museum Boymans-van Beuningen, Rotterdam, 1980
