Cultuurwijs - Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden

De opstandige Noordelijke Nederlanden, voorgesteld als een koe, erkennen niet langer het gezag van de Spaanse koning Filips II. Hij zit op het dier, terwijl daaronder prins Willem van Oranje ligt, de feitelijke leider van de Opstand

Kunstenaar onbekend
Het melkkoetje
Ca. 1580-1585
Rijkmuseum, Amsterdam

De Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden bestonden uit een bonte verzameling graafschappen, hertogdommen en andere gebieden. Deze gewesten besloegen het oppervlak van het tegenwoordige Nederland, België, Luxemburg en een deel van Oost-Frankrijk. In 1555 verdeelde keizer Karel V zijn wereldrijk en schonk de Nederlanden en zijn Spaanse bezittingen aan zijn zoon Filips II (1527-1598). De pogingen van Filips II om meer greep op zijn Nederlandse bezittingen te krijgen, stuitten op verzet van adel en burgerij die het in de steden voor het zeggen hadden.

De onderdrukking van de protestantse hervormingsbeweging door de katholieke Filips zette bovendien kwaad bloed. Het conflict bereikte een hoogtepunt tijdens de beeldenstorm in 1566, toen radicale protestanten de interieurs van katholieke kerken vernielden. Filips II stuurde een legermacht om orde op zaken te stellen. Als reactie hierop begon er een gewapende opstand tegen het Spaanse gezag onder leiding van prins Willem van Oranje (1533-1584).