Decoraties aan de binnenkant

W.F. Dixon Glas-in-loodraam in de voorhal Rijksmuseum Amsterdam

Hoewel aan de buitenkant van het museum de decoraties nog goed zichtbaar zijn, zijn ze aan de binnenzijde bijna geheel verdwenen door de modernisering van het interieur. Van het omvangrijke programma is niet veel meer over dan de vijf glas-in-loodramen in de voorhal. Hiervoor schreef Cuypers een prijsvraag uit, die werd gewonnen door de Engelsman W.F. Dixon. Op drie grote ramen kwamen afbeeldingen van de Schilderkunst, Bouwkunst en Beeldhouwkunst. Op twee kleinere glas-in-loodramen stonden afbeeldingen van de Wijsbegeerte, Godgeleerdheid, de Dichtkunst en de Muziek.

De voorhal en de eregalerij waren voorzien van schilderingen, ontworpen door Georg Stum. In de voorhal bevonden zich allegorische voorstellingen van de kunsten en wetenschappen en schilderingen van belangrijke gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis. In de eregalerij beeldden historisch geklede mannen en vrouwen verschillende takken van kunstnijverheid uit. In de schilderijenzalen waren kunstenaarsnamen en plafondschilderingen aangebracht. De Rembrandtzaal was het rijkst gedecoreerd met vier mameren zuilen, waarop beelden van vrouwen, kariatyden, stonden. Zij stelden de Morgen, Middag, Avond en Nacht voor. De achterwand was in 1891 versierd met een veelkleurige schildering van Rembrandt en zijn leerlingen. In 1906 verdween deze aan het zicht toen daarvoor de Nachtwachtuitbouw kwam.

Het overdadige decoratieprogramma kreeg veel commentaar. Het publiek vond het te kleurig en te druk. Tegenwoordig zijn, onder invloed van veranderende opvattingen over de museuminrichting, de bonte decoraties grotendeels verdwenen onder een laag witte verf. De mozaïekvloeren zijn bedekt met parket. Hier en daar is nog een detail bewaard gebleven of teruggebracht, zoals in de draagbalken in de eregalerij. Het interieur van de bibliotheek en die van de Aduardkapel bevatten nog originele decoraties.