Jan Steen als verhalenverteller

Jan Steen Het Sint-Nicolaasfeest Ca. 1663-1665  Rijksmuseum, Amsterdam

Wanneer je als schilder een verhaal wilt uitbeelden, heb je een probleem. In een verhaal verstrijkt namelijk de tijd. Omdat de tijd in een kunstwerk stilstaat, kan maar een moment worden vastgelegd. Het is dus belangrijk om uit het verhaal een goed moment te kiezen, zodat je zoveel mogelijk kunt laten zien en het geheel duidelijk wordt.     

Hoe Jan Steen verhalen weergaf, zie je op Het Sint-Nicolaasfeest. Hij zette de personen en voorwerpen niet zomaar willekeurig ergens neer. Steen plaatste ze op zo'n manier dat er een duidelijk verhaal onstaat. Je oog valt namelijk eerst op het kleine meisje vooraan in het midden omdat ze in het licht staat. Je blik gaat van het meisje naar de moeder. Het jongetje naast haar wijst naar links. Wanneer je zijn vinger volgt, kom je bij zijn huilende broer. Als je wat verder naar rechts kijkt, zie je dat de grootmoeder de huilebalk wenkt. Nog wat verderop staan zingende kinderen bij de schoorsteen.

Jan Steen was een rasechte verhalenverteller. Hij hield bij het maken van de compositie, de ordening van alle personen en voorwerpen op het schilderij, rekening met de duidelijkheid van het hele verhaal.