De Jongeren
Foto's van Han Singels en Maya Pejic, 1985
Voetbalfans, krakers en punkers waren in de jaren tachtig de meest in het oog springende jongerengroepen. Alledrie bestaan anno 2003 nog steeds, hoewel punkers nu minder het straatbeeld in de steden opsieren. Voetbalfans halen nog regelmatig de kranten en ook de krakers lijken nooit weggeweest. Dankzij het voorstel van het CDA om kraken bij wet te verbieden, de leegstand van kantoorpanden en ontruimingsacties in Amsterdam staan zij weer volop in de belangstelling van de media.
 |
|
Drie punkers voor een café in Zwolle Maya Pejic, januari 1984, Rijksmuseum Amsterdam
|
Diversiteit
Bijna 20 jaar geleden liet het Rijksmuseum een fotoserie maken over jongeren in het kader van het Internationaal Jongerenjaar in 1985. De ruim honderd foto's laten een verbluffende diversiteit zien aan levenstijlen onder jongeren, die zich uitte in kleding, haardracht en muziek.
Verschillen in etnische afkomst leidden tot groepen die uitsluitend bestonden uit bijvoorbeeld Surinaamse of Turkse jongeren. Ook homojongeren en meidengroepen traden als groep naar buiten. Iedere groep had z'n eigen plek om gelijkgestemden te ontmoeten: kroeg, popconcert of politieke en/of religieuze manifestaties.
Gemeenschappelijk
Een groot deel van de foto's toont de jongeren, die in 1985 allemaal rond de 17 jaar waren, buiten de sleur van het dagelijks bestaan. Want hoe verschillend ze zich ook gedroegen en kleedden, er was ook veel dat ze -zonder dat ze zich daarvan bewust waren- gemeenschappelijk hadden.
Een groot deel ging nog naar school. Anderen werkten al. De helft deed aan sport en de meeste van hen woonden gewoon thuis. Behalve de krakers natuurlijk. Ook de werkloosheid onder de jongeren was midden jaren tachtig hoog.
 |
|
Ontruiming van het kraakpand Wijers in Amsterdam, Han Singels, februari 1984, Rijksmuseum Amsterdam
|
Maatschappelijk kader
De zuilgebonden jongerenverenigingen uit de tijd van de wederopbouw maakten eind jaren vijftig plaats voor de nozems met hun vetkuiven en brommers. Zij waren een van de eerste groepen die zich door een eigen leefstijl en kleding onderscheidden van de rest.
In de beruchte jaren zestig, met provo's en hippies, ontstaan op veel grotere schaal dit soort groepen. Het verschil met de jaren vijftig en de jaren tachtig is dat zij meer politiek geëngageerd waren. Hun engagement leidde tot een positieverbetering van de jeugd: financiële onafhankelijkheid vanaf 18 jaar, minimum jeugdlonen omhoog, recht op zelfstandige huisvesting. Maar hoe was het hiermee gesteld in 1985?
 |
|
Marokkaanse jongens in de kantine van hun eigen voetbalclub FC Internationaal in Den Haag, Maya Pejic, november 1984, Rijksmuseum Amsterdam
|
 |
|
Leerlingen van de Scholengemeenschap Bijlmer, Han Singels, juli 1984, Rijksmuseum Amsterdam
|
Jeugdlonen verlaagd, uitkeringen voor jongeren gedaald of vervallen. De jeugdwerkloosheid steeg naar 350.000. Het aantal leerlingen dat de school verliet zonder diploma was hoog. En de zelfstandige huisvesting? Ook dat probleem was niet opgelost.
In 2003 stijgt de werkloosheid onder jongeren sneller dan onder oudere werknemers, te veel jongeren verlaten de school zonder diploma. In de grote steden is het aantal jongeren met een niet-westerse achtergrond hoog. De huisvestingsproblemen bestaan nog steeds. Zouden de huidige jongeren zich herkennen in de foto's uit 1985?
Jet Baruch
Foto-opdrachten
De afdeling Nederlandse Geschiedenis van het Rijksmuseum geeft sinds 1975 foto-opdrachten aan een of meer fotografen om een specifiek aspect van de Nederlandse samenleving te fotograferen. De collectie omvat nu, in 2003, ruim 2200 foto's over 26 verschillende onderwerpen. Op de website het Geheugen van Nederland zijn alle foto's te zien.
Leestip
De Jongeren, Foto's van Maya Pejic en Han Singels, Fragment Uitgeverij, Amsterdam, 1985
