zoeken
mail a friend








Chinese schrijfstijlen

Hoewel het Chinese schrift in de loop der eeuwen verregaand is gestandaardiseerd, zijn er nog steeds veel verschillende schrijfstijlen te onderscheiden. Sommige varianten zijn bedoeld voor dagelijks gebruik terwijl anderen worden gebruikt bij de hoog gewaardeerde kunst van het Kalligraferen.

Karakter in het zhuanshu
Karakter in het Iishu
Karakter in het xingshu
De oudste nog nauwelijks gestructureerde tekens noemt men guwen, de oude tekens. Naarmate de kennis van het schrijven en het belang van het schrift toeneemt, groeit de behoefte aan eenheid en vereenvoudiging van de tekens. Zo ontstaat het zhuanshu, het "zegelschrift". Deze schrijfstijl wordt nu nog toegepast in kalligrafieën en bijzondere aankondigingen.
Wanneer omstreeks 200 v. Chr. China weer een groot eenheidsrijk wordt, krijgt ook het schrift eenheid en vastigheid in vorm en betekenis. De basis hiervoor is het lishu, het "klerkenschrift".
De schrijfstijl die officieel geldend wordt, is het kaishu, het "modelschrift". Dit schrift is nog steeds de officiële schrijfwijze voor het Chinees.
Door het gebruik van het penseel, de snelheid bij het schrijven en kunstzinnige variaties, zijn uit het kaishu nog het cursieve of lopende schrift, het xingshu, en het afgekorte aaneengeschreven caoshu, het "grasschrift" ontstaan. Samen met het zhuanshu, lishu en kaishu vormen zij de populaire schrijfstijlen voor de in China al veel eeuwen zeer hooggewaardeerde kunst van het kalligraferen.
Hierin worden vanuit een persoonlijke expressie de schoonheid van het schrift gecombineerd met een bestaande of nieuw gecreëerde bijzondere poëtische tekst.

Schrijfpenseel, China 1949-1961, bamboe en haar, Rijksmuseum voor Volkenkunde, Leiden

Inktsteen (yantai), China Qing periode (1644-1911), leisteen, Rijksmuseum voor Volkenkunde, LeidenSinds het ontstaan van het Chinese schrift, in de Shang dynastie (ca. 1500-1100 v. Chr.), gebruiken de Chinezen voor het schrijven vrijwel dezelfde hulpmiddelen. Essentieel hierbij zijn de schrijfpenseel, de inkttablet, de inktsteen en het papier. Tezamen worden zij in China de "vier schatten van het studeervertrek" genoemd.

Daarnaast zijn er nog objecten, die regelmatig als bijkomend hulpmiddel bij het schrijven worden gebruikt. Inkttablet, 19de eeuw, Rijksmuseum voor Volkenkunde, LeidenHiertoe behoren onder andere de waterbak, de penseelsteun, de penseelpot, de armsteun en de waterdruppelaar. Deze hulpmiddelen en andere sierstukken, zoals een presse-papier, bepalen mede de stemming en inspiratie tijdens het schrijven en schilderen.

Stempels om geschreven teksten te bezegelen ontbreken eveneens zelden bij de schrijfattributen.
Een bijzonderheid van het traditionele Chinese schrijfgerei en de daarbij behorende hulpmiddelen is dat hiermee ook altijd de figuratieve schilderkunst en de kalligrafie werd en wordt beoefend.
Tegenwoordig zijn ook andere schrijfmiddelen, zoals pen en balpen, algemeen voor het schrijven in gebruik.

Paul van Dongen

Lees meer over de geschiedenis van het Chinese schrift


Instelling:
Rijksmuseum voor Volkenkunde