Dit artikel is afkomstig uit Een punt voor typografie, een uitgave over de Typografische Bibliotheek (Tetterode Collectie) in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam.
De techniek van het vermenigvuldigen van beeld, en dan het liefst in kleur, heeft door de eeuwen heen talloze kunstenaars en ambachtslieden beziggehouden. In de Tetterode Collectie zijn specimina van alle mogelijke reproductietechnieken vertegenwoordigd, zowel in boeken als in de vorm van losse prenten, affiches, prospectussen en ander reclamemateriaal.
Een van de mooiste stukken is het zeldzame boekje Coloritto van Jacob Christoph Le Blon (1667-1741), in 1725 in Londen gedrukt. Le Blon slaagde er als eerste in om met behulp van vier drukplaten in mezzotint (de drie primaire kleuren en zwart) een natuurgetrouwe kleurenreproductie in meer exemplaren te maken.
Het exemplaar in de Tetterode Collectie is afkomstig uit de bibliotheek van de schrijver Horace Walpole (1717-'97), aan wiens invloedrijke vader Le Blon het boek had opgedragen. Het is gebonden achter een exemplaar van Lambert H. ten Kates The Beau Ideal (Londen 1732), door Le Blon uit het Frans vertaald en opgedragen aan Walpoles moeder Lady Katherine.
Le Blon schilderde het portret van zijn Amsterdamse vriend Ten Kate, die al in 1711 op de hoogte was van zijn nieuwe uitvinding. Dit laatste weten we uit een brief van Ten Kate aan Hendrik van Limborgh. Het handschrift bevindt zich in de universiteitsbibliotheek en is afkomstig uit de bibliotheek van Cornelis Ploos van Amstel (1726-'98). In de collectie van de UB bevinden zich ook de anatomische uitgaven van Gautier d'Agoty (1717-'98), die de uitvinding van Le Blon na diens dood te gelde wist te maken.
Zo zijn er meer voorbeelden te geven van werken uit diverse afdelingen die samen delen vormen van de grote legpuzzel van de geschiedenis van de illustratietechniek. De universiteitsbibliotheek verzamelt actief op dit gebied. Recent werd Voyage au Levant (1700) van Cornelis de Bruijn verworven, de eerste uitgave met kleurenillustraties in diepdruk. Er is maar één exemplaar van dit monumentale werk bekend.
 |
| Ook de patenten voor de uitvinding van deze techniek (glyfografie) door Binger bevinden zich in de collectie |
 |
| Natuurzelfdruk van kant op linnen gedrukt, tweede helft negentiende eeuw |
|
George Baxter zocht en vond een methode om goede en goedkope kleurenreproducties te maken naar olieverfschilderijen.
De waardering van zijn tijdgenoten voor zijn inspanningen blijkt uit een citaat uit "The Spectator" van 1837 over de illustraties in de "Cabinet of Paintings": 'They have the appearance of highly elaborated miniatures, executed with opaque or body colours, and mounted on tinted paper. They are, in fact, produced wholly by mechanical means, and not by hand; being exquisite specimens of the new art of printing in oil colours' |
|
Astrid Balsem
Lees verder: Grafische tijdschriften
© Een punt voor typografie, Universiteitsbibliotheek Amsterdam
