Dat David Vinckboons bij de beroepskeuze van zijn zoons een belangrijke rol gespeeld heeft ligt voor de hand. De tekenkunst immers is de basis voor vele kunstvakken of dit nu de schilder-, de bouw-, de graveerkunst of het maken van kaarten is. En tekenen zullen de kinderen al vroeg geleerd hebben. Zowel van hun vader als van elkaar, want hun vader stierf in 1632 toen zes van de tien kinderen nog minderjarig waren. Zijn vrouw, Agneta van Loon (overleden in 1668), een Leeuwarder notarisdochter, bleef achter met de zorg voor acht 'onmondige' kinderen. Bijgestaan door de twee oudsten, Pieter (ca.1605-1644) en Philips (1607/08-1678).
Kunstbedrijf
De pater familias, David Vinckboons die zijn achternaam nog met 'ck' schreef, was een Vlaming en zoals zovelen in de late 16de eeuw naar het noorden getrokken. Sinds 1591 woonde hij in Amsterdam, waar hij snel naam maakte als schilder van landschappen met vrolijke gezelschappen en ontwerper van prenten en decoraties voor boeken, landkaarten en atlassen. In 1611 kocht hij een woonhuis met achterhuis aan de Sint-Antoniesbreestraat, hoek Salamandersteeg (nu nr.64). Het merendeel van de familieleden zou er hun leven lang wonen én werken: in het gezamenlijke kunstbedrijf waarover de moeder de (financiële) scepter zwaaide.
|
|
| Huizen van Jacob Kromhout, Philips Vingboons. Het zijn twee tweelinghuizen, gebouwd tussen 1660 en 1662, foto RDMZ, 1959 |
Samenwerking
Het schildersatelier werd na Davids dood in gebruik genomen als uitgeverij en drukkerij. Waren Davids ontwerpen steeds door anderen uitgegeven, zijn zonen brachten hun werk in eigen beheer uit: tal van architectonische ontwerpen, landkaarten en globes. Vijf van de zes zonen zijn voor korte of langere tijd werkzaam geweest als kaartmaker en heel vaak werkten ze samen. Johannes (1616/17-1670), de graveur van de familie, zal ongetwijfeld de leiding hebben gehad van de uitgeverij, zeker toen broer Pieter als opperkoopman van de VOC naar Indië was vertrokken. David junior (1622/23-1679) zal vooral geassisteerd hebben, evenals de ongetrouwde zusters. De jongste broer, Aernout (1629/30-1702), werd notaris.
Beroemd
Van de beide architecten in de familie, Philips en Justus, is de eerste verreweg het bekendst, ook dankzij de vele grachtenpanden die hij ontwierp. Philips begon zijn loopbaan als schilder, maar schakelde in 1637 over op de architectuur. Justus' bijdrage aan de bouwkunst is heel wat geringer. Alleen het Zweedse Riddarhus en het Trippenhuis zijn bekend. Toch moet hij bij meer bouwwerken betrokken zijn geweest, maar in zijn latere jaren was hij alleen als kaartmaker actief.
Marleen Dominicus-van Soest
)
