Giulio Romano

Zijn brieven aan Federigo Gonzaga illustreren zijn beproevingen

Een lezer met moderne ogen zou nauwelijks op het idee komen dat de nederige schrijver er van een in zijn tijd zeer gevierd kunstenaar was.

Mantua, 10 juni 1536

Zeer doorluchtige en eminente Heer!

Graaf Brunoro heeft mij het verwijt gemaakt dat ik had nagelaten Uwe Excellentie op de hoogte te houden over de voortgang van de bouwwerken. Tot nu toe heb ik dit overgelaten aan Messer Zaffardo, die mij meedeelde dat Uwe Excellentie hem had opgedragen om U van tijd tot tijd over de voortgang van het werk te berichten. Het is zeker waar dat ik niet al te bereidwillig was, omdat de zaken niet verliepen zoals ik had gewenst, want in de eerste week had ik een tekort aan muntgoud en kalk en de kapitein wilde mij van niets voorzien. Tenslotte gaf hij mij toch een beetje en aldus breng ik het Castello op orde: Messer Agostino zal in de loop van de volgende week de twee vertrekken hebben overwelfd, dat wil zeggen op de eerste verdieping en hij zal ook de tuinmuur hebben afgemaakt en ik beloofde hem uit mijn eigen zak te betalen, zodat hij op kon schieten en Uwe Excellentie tevreden kon zijn en de tuin binnen twee weken groen kon aantreffen. Onderwijl kon ik niet werken aan de gracht vanwege de hoge waterstand; desalniettemin is men begonnen met de overwelving en het werk zal doorgaan. Wat het te schilderen vertrek betreft zal Anselmo binnen tien dagen met schilderen klaar zijn en vervolgens zal er worden doorgegaan met vergulden. Daarbij zullen elke week vijfhonderd goudstukken worden gebruikt, want Messer Carlo heeft mij beloofd niet in gebreke te zullen blijven mij van zo'n groot bedrag aan munten te voorzien. Het kleine kabinet naast het vertrek is al verguld maar de valken zijn niet geschilderd. Zes zijn nog niet voorhanden en zo gauw ik ze heb zal ik ze laten doen. Ik heb opdracht gegeven aan de marquetterie-werkers, de la Mola en de andere meesters, die de houten betimmeringen verzorgen, om te beginnen met de notenhouten lambrizering. De twee kroonlijsten, die doorlopen in het vertrek zijn wat het houtwerk betreft klaar en één ervan heb ik voltooid en hier zal ik de paarden plaatsen, waar ik aan bezig ben, want er ontbreken er nog drie. Deze zullen op de kleinere stukken komen en ik heb hiervoor al de lijsten en de doeken geprepareerd. En als het Uwe Excellentie behaagt aan te geven welke paarden en welke valken moeten worden geschilderd, zullen zij onverwijld worden vervaardigd. Maar naar mijn mening zouden het paarden moeten zijn die niet te groot zijn en die lichte kleuren hebben, als er geen tekort aan is. Er is hoe dan ook niets dat mij tot uitstel beweegt behalve de hoeveelheid goud, die boven in het plafond komt en ook iets lager om te passen bij het fraaie plafond. Ik heb ook twee punten gereed waar de licht(fakkels) in passen, zodat zij niet gaan walmen en ik heb opdracht gegeven om een aanvang te maken met het werk aan één van de stenen schoorsteenmantels, die de mooiste beloven te worden, die tot op heden zijn gemaakt. Dat andere witte kabinet zal binnen tien dagen af zijn en dan zal men direkt doorgaan met het volgende. Wat betreft de voorraadschuur, deze zal binnen een week klaar zijn maar er moet wel enige aandacht worden geschonken aan de stookplaats. Anders zullen de ratten deze als ladder gebruiken om in de duiventil te komen. Ik heb daar echter een goede remedie tegen gevonden en het zou al eerder klaar zijn geweest als het niet had geregend en ik het timmerhout had kunnen krijgen. ( ... ) Ik heb mijn uiterste best gedaan het Uwe Excellentie naar de zin te maken met meer ijver dan in feite naar buiten is gekomen. Het leek mij beter ommijn verontschuldigingen te kunnen maken en ik wil er slechts dit van zeggen dat als ik geld te kort kom voor het karwei, ik zo vrij zal zijn uit mijn eigen zak te betalen, hoe weinig ik ook bezit. [k doe dat ten faveure van Uwe Excellentie, in wiens gunst ik mij nederig aanbeveel en ik kus uw handen, de nederige dienaar van Uwe Excellentie Giulio Romano

Blijkens de volgende brief was Federigo Gonzaga van mening dat Giulio wel wat harder op kon schieten met het werk aan het paleis, hoewel beide partijen wisten dat het een loos gebaar betrof, omdat steeds opnieuw uitstel de gewone gang van zaken was

Guilio, omdat we begrepen hebben dat geen schilder aan onze vertrekken in het Palazzo del Te werkt, geloven we dat het in augustus niet af zal zijn en evenmin in september of zelfs in oktober. Tot nu toe mogen wij wat gelachen hebben over het vele uitstel, maar nu wij zien dat ook deze laatste datum zal voorbijgaan zonder dat wij voldaan zijn, moeten wij je zeggen, dat als je daar niet aan voldoet, wij op zoek moeten naar andere schilders om het af te maken.

Uit: P. Carpi, Giulio Romano ai servigi di Federigo Gonzaga. Mantua 1920