Je kunt de draak met iets of iemand steken, iemand uitmaken voor draak of drakenpit of een draak van een (lelijke) spijkerbroek hebben! En hoe Marten Toonder je ook laat smelten voor het kleine draakje Zwelgje in de film Als je begrijpt wat ik bedoel; de draak kampt al eeuwen met een ontzettend fout imago. Bijna altijd verschijnt hij als belichaming van het kwaad naast een symbool van het goede, zoals de draak naast Sint Joris.
Er was eens, lang geleden
Turkije is niet alleen de bakermat van Sint Nicolaas, ook Sint Joris komt er vandaan. Joris leefde in de derde eeuw in de streek Cappadocië. Hij stierf in Lydda, Palestina. In tegenstelling tot zijn landgenoot Nicolaas, zijn de goede daden van Joris bij leven en welzijn onduidelijk. Aangenomen wordt dat hij ten tijde van de Romeinse keizer Diocletianus mensen bekeerde tot het Christendom. De keizer nam hem dat niet in dank af en veroordeelde hem ter dood. Maar Joris overleefde het drinken van de gifbeker, radbraken en een verblijf in een ketel kokend water. Hij werd definitief tot zwijgen gebracht toen hij werd onthoofd. In elk geval was de dood van deze martelaar al spectaculair genoeg om heilig verklaard te worden.
En die draak dan?
In de eerste eeuwen na Christus hebben de Romeinen het nog voor het zeggen in grote delen van Europa. Christenen worden vervolgd en belijden hun geloof in het geheim. Ze commmuniceren onderling veiligheidshalve met symbolen. Het bekeringsproces wordt bijvoorbeeld als volgt weergegeven: landstreken of steden worden afgebeeld als een vrouw en het overwonnen heidendom als een draak. Sint Joris, als Christenbekeerder, zit daarbij op een wit paard en heeft de draak met een speer of zwaard verslagen.
In de loop der eeuwen raakte de betekenis van de afbeeldingen in de vergetelheid en verzonnen toeschouwers er een nieuw heldenverhaal bij, gebaseerd op oudere drakenverhalen. Een bekende drakendoder uit de Griekse mythologie is Perseus. Hij verslaat een draak om prinses Andromeda te redden van haar lot als drakenmaaltijd. Dit concept wordt vrij letterlijk overgeplakt op Sint Joris. In het nieuwe verhaal doodt Joris een draak en redt hiermee een koningsdochter in ruil voor bekering van het volk.
Toch moet iets van de originele bedoeling nog bekend zijn geweest bij de middeleeuwse kruisvaarders. Het lijkt tenminste zijn populariteit tijdens de kruistochten te verklaren. Sint Joris wordt afgebeeld als een dappere krijger, en uitgebeeld als een Romeins soldaat of een middeleeuwse ridder met kruisvaardersvlag.
Carrière
Sint Joris is in de 13de eeuw beschermheilige van diverse steden in Europa, waaronder Venetië. In 1222 brengt hij het zelfs tot beschermheilige van Engeland. In Nederland is Sint Joris ook een bekende beschermheilige, maar dan van de gilden van de (voetboog)schutters. Op zijn naamdag, 23 april, bezoeken de schutters de mis en dragen zijn beeld mee in processies.
Verder is hij beschermheilige van wapendragers als soldaten, militairen en boogschutters, ruiters, gevangenen en van ziekenverzorgers en scouts.
Monique Ras
