Flevoland is de jongste provincie van Nederland. Tot aan de jaren '30 van de twintigste eeuw maakte dit land nog deel uit van de Zuiderzee. Het land werd weer op de zee heroverd. Een groot deel van Flevoland was namelijk eerst land. Een grote overstroming in 1421, de Elisabethvloed, heeft grote stukken land tot zee gemaakt. In dit nieuwe, door hoge dijken omringde, vlakke en uitgestrekte land werd in de jaren '70 een kunstbeleid ingezet dat resulteerde in de nu aanwezige grote bijzondere kunstwerken. Het gaat daarbij om kunst, die opnieuw het landschap verandert. Kunst, zo groot, die je beleeft door er in te lopen, te spelen of te picknicken. Kunst, die verwijst naar de ruimte in het landschap, naar de oorsprong van de plek, naar verre oorden, naar het universum of naar de toekomst. In Flevoland zijn vijf van dat soort kunstwerken gerealiseerd, zogenaamd jong cultureel erfgoed.
 |
Robert Morris, Het Observatorium, 1977, Collectie Het Flevolandschap,
Foto Caroline Hoek |
Zo is er Het Observatorium van Robert Morris in Lelystad. Deze kunstenaar probeert de oneindige ruimte van de kosmos grijpbaar te maken door midden in de polder een bijzondere plek te maken waar men deze intens kan beleven. Wie gedurende de seizoenen deze plaats regelmatig bezoekt, kan de bewegingen van de aarde ten opzichte van de zon optimaal gewaarworden. Als je je binnen de aarden wal bevindt, met de rug naar de ingang, zie je drie poorten. De poort op het oosten tonen de eerste zonnestralen van de ochtenden van de eerste lentedag (21 maart) en de herfstdag (21 september). De zonsopgang, zichtbaar door de noordoostelijke poort, luidt de zomer in, en de poort in het zuidoosten de winter. Ter gelegenheid van die Zonnewenden vinden jaarlijks ook evenementen plaats.
Het Observatorium is één van de weinige echte Land Art projecten in Nederland. Land Art is de benaming voor een internationale stroming in de beeldende kunst in de jaren '70, die grootschalige sculptuurprojecten voortbracht in bijzondere landschappen, de grenzen tussen landschap, sculptuur en architectuur.
De andere vier kunstwerken zijn De Groene Kathedraal van Marinus Boezem, Polderland Garden of Love and Fire van Daniel Libeskind (de architect die de rampplek van 11 september in New York deels gaat herbouwen) in Almere, de Aardzee van Piet Slegers en Sea Level van Richard Serra in Zeewolde.
Dick Scheepstra
Internet
Op de website Flevoland Boven Water is veel informatie over deze kunstwerken opgenomen bij Landschapskunst in Flevoland (onder Thema's). Heel bijzonder is De virtuele wereld van Landschapskunst in Flevoland(eveneens kijken onder Thema's). Je kunt hier als persoon zelf de kunstwerken virtueel bezoeken en ook communiceren met medebezoekers van over de gehele wereld. Een VRML plug-in is hiervoor wel vereist. Een lesbrief is in de maak.
