Zoeken naar cultuur in Nederland
 
  Reis door cultuur in Nederland
 
  over cultuurwijs abonneer
 
home
terug
opnieuw zoeken
opnieuw zoeken

Trouw tot in de dood

Vaak eindigen grote liefdes door de dood, nog voordat ze goed en wel begonnen zijn. Denk aan Aïda en haar Radames, aan Romeo en Julia of aan Tony en Maria uit de West Side Story.

Zo'n liefdesverhaal is ook het verhaal van Pyramus en Thisbe. Het staat in het boek Metamorfosen geschreven door de Romeinse schrijver Ovidius. Op gymnasia is het verplichte leeskost en veel gymnasiasten kunnen tot op hoge leeftijd de eerste zinnen van het gedicht uit het hoofd opzeggen. 

Zilveren huwelijkspenning met een voorstelling van Pyramus en Thisbe, Balthazar Lölinck, 1657, doorsnede 58 mm, collectie Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet

Pyramus en Thisbe waren het mooiste meisje en de mooiste jongen die men in het Oosten ooit gezien had. Ze woonden in Babylon, naast elkaar, maar van hun ouders mochten ze elkaar niet ontmoeten. Daar hadden ze wat op gevonden: in de muur tussen de twee huizen zat een scheur en daardoorheen konden ze lieve woordjes tegen elkaar fluisteren. Maar voor zoenen was de scheur niet groot genoeg, dat deden ze dus noodgedwongen op de muur naast de scheur.

Dramatisch misverstand
Op een avond maakten ze een geheim afspraakje, buiten op een rustig plekje, bij een grafmonument en een fontein. Thisbe was er als eerste. Maar al gauw zag ze een leeuw aankomen met een bebloede bek van zijn laatste prooi, die water wilde drinken uit de fontein. Thisbe vluchtte weg, maar bij het wegrennen verloor ze haar sjaal. De leeuw vertrok weer, maar niet nadat hij de sjaal met zijn bebloede bek verscheurd had. En daar kwam Pyramus, een beetje verlaat. Hij zag de leeuwensporen in het zand en de verscheurde sjaal. Daarop trok hij de voor de hand liggende conclusie en besloot zichzelf met zijn zwaard te doden. Het  was immers zijn schuld dat hij zijn geliefde naar zon gevaarlijke plek had gestuurd. Het bloed spoot op net als wanneer een loden waterleidingspijp scheurt en het water zich door het gat naar buiten perst, zo zegt Ovidius. Het bloed kleurde de witte vruchten van de moerbeiboom die daar stond, donkerrood. Toen kwam Thisbe uit haar schuilplaats tevoorschijn, zag de dode Pyramus en besloot zich met zijn zwaard nog warm van het bloed - te doden, opdat ze in de dood eeuwig met elkaar verbonden zouden blijven.
Al Ovidius' verhalen gaan over veranderingen, vandaar de titel van het boek: Metamorfosen. Wie wil weten waarom de vruchten van de moerbeiboom bloedrood zijn, vindt hier de verklaring. 

Zilveren huwelijkspenning uit 1657
Dit verhaal over eeuwige trouw tussen geliefden, werd afgebeeld op een zilveren huwelijkspenning uit 1657. De graveur die de dubbele zelfmoord zo dramatisch mogelijk heeft weergegeven, voegde bovenop de fontein een Cupido toe, met zijn pijl en boog in de aanslag. Om zo nog eens extra duidelijk te maken dat liefde de reden van dit drama was. Voor welk paar de penning gemaakt is, is niet bekend.  

Annemarie Vels Heijn



 
Instelling:
Digitaal Erfgoed Nederland
 
Publicatiedatum:
18 december 2003