Zoeken naar cultuur in Nederland
 
  Reis door cultuur in Nederland
 
  over cultuurwijs abonneer
 
home
terug
opnieuw zoeken
opnieuw zoeken

De bouw van houten schepen

In de 17de eeuw waren rond Amsterdam, in de Zaanstreek en in de buurt van Rotterdam tientallen scheepswerven te vinden. Elke 7 maanden rolde hier een nieuw zeilschip van de helling, bedoeld voor de VOC en andere organisaties.

De Batavia is oorspronkelijk een VOC-schip uit de 17de eeuw. Het duurde 10 jaar om het schip zo precies mogelijk na te bouwen.

De voor die tijd zeer moderne schepen waren meer dan 40 meter lang, waarbij honderden boomstammen en kilometers touw werden verwerkt. Allerlei soorten vakmensen werden bij de bouw betrokken, zoals scheepstimmer-lieden, blokkenmakers, smeden en zeilmakers. Ze deden alles met de hand en moesten lang en hard werken, soms wel 12 tot 14 uur per dag.

Efficiënte organisatie
Het bouwen van een groot houten zeilschip duurde in de 17de eeuw ongeveer 7 of 8 maanden. Dat is erg snel als je bedenkt wat daar allemaal voor nodig is. De scheepswerven waren dan ook heel goed georganiseerd.
Je zou het een beetje kunnen vergelijken met de moderne auto-industrie. Er is een fabriek waar auto's worden gemaakt. Daaromheen zijn nog tientallen fabriekjes die allemaal onderdelen produceren die in die auto's gebruikt worden. Dat werkt zeer efficiënt: zo kan de autofabriek in hele korte tijd - een paar uur - een auto in elkaar zetten.
Met deze werkwijze konden de 17de eeuwse werven veel schepen bouwen, de grote werven wel drie of vier tegelijk. Gespecialiseerde bedrijfjes leverden bijvoorbeeld de masten of spijkers die uit voorraad konden worden geleverd.

Op de Bataviawerf in Lelystad werken nu vooral jonge mensen die daar een opleiding volgen voor ambachtelijk handwerksman of -vrouw. De komende jaren wordt er hard gewerkt aan De 7 Provinciën, een oorlogsschip uit oorspronkelijk 1665 en bekend als vlaggenschip van admiraal Michiel de Ruyter.

Wij proberen het nog eens
De prachtige schepen uit de 17de eeuw kun je nu alleen nog maar op schilderijen zien. Er is er geen een bewaard gebleven. Daarom werd besloten ze heel precies na te gaan bouwen; bijvoorbeeld op de Bataviawerf in Lelystad.
De tijden zijn echter wel veranderd. Er gaat nu veel meer tijd in zitten dan in de Gouden Eeuw, zelfs met behulp van machines en andere moderne hulpmiddelen. Zo zijn er nu geen bedrijfjes meer die onderdelen kunnen maken. Dat moeten de bouwers allemaal zelf doen. Ook is het veel te duur om honderden mensen aan een schip te laten werken. Laat staan 14 uur per dag!
De mensen op de Bataviawerf hebben er 10 jaar over gedaan om het schip de Batavia na te bouwen. Sinds een paar jaar werkt men daar aan het grote oorlogsschip De 7 Provinciën. Dat gaat misschien wel 15 jaar duren!

Ad van der Zee



Zie ook..
 
Instelling:
Bataviawerf
 
Publicatiedatum:
24 maart 2004