Patriotten contra Oranjeklanten

Jonas Zeuner Vuurgevecht aan de Vaartse Rijn 1787 Rijksmuseum, Amsterdam

In de 18de eeuw ontstaat een kritische burgerlijke beweging, die naar politieke macht streeft en naar hervorming van de regentenoligarchiën. Deze beweging wordt gesteund door hervormingsgezinde regenten zelf, die weliswaar minder vergaande doelen hebben. Een doel hebben de twee groepen gelijk: beknotting van de stadhouderlijke macht. Deze patriotten, die als scheldnaam 'Kezen' krijgen, staan lijnrecht tegenover de Oranjepartij. Deze bestaat uit conservatieve aristocratische regenten en heeft grote aanhang onder het volk. Een patriot van het eerste uur, Joan van den Capellen tot den Poll, stuurt in zijn pamflet Aan het volk van Nederland aan op volksbewapening en overal in het land worden 'vrijkorpsen' opgericht, om zich te kunnen verdedigen tegen het Oranjegezinde leger en de schutterijen.