Cultuurwijs - De vrouwen in het leven van Rembrandt

Rembrandt van Rijn
Portret van Saskia Uylenburgh
1633
Rijksmuseum, Amsterdam

In juni 1633 verloofde Rembrandt zich met de toen twintigjarige Saskia Uylenburgh. Deze mooie burgemeestersdochter uit Friesland was het nichtje van kunsthandelaar Hendrick. Een jaar na hun verloving traden ze in het huwelijk. In 1639 kocht Rembrandt voor hen een huis in de Anthonie Breestraat. Tegenwoordig is hier Museum het Rembrandthuis gevestigd. In 1641 werd Titus geboren, de enige van hun vier kinderen die in leven bleef. Een jaar later overleed Saskia. Ze was nog geen dertig jaar oud.

Voor de verzorging van zijn zoontje Titus en het huishouden nam Rembrandt Geertje Dircks in huis. In 1649 kregen zij ruzie en klaagde Geertje Rembrandt aan. Hij zou zich niet aan zijn belofte hebben gehouden om met haar te trouwen. Geertje toonde de rechtbank een ring als bewijs en werd in het gelijk gesteld. Op verzoek van haar familie en in overleg met Rembrandt werd ze echter ondergebracht in een tuchthuis in Gouda. In dit soort huizen werden mensen door familieleden opgesloten om hun eer en reputatie te redden en de persoon in kwestie buiten de samenleving te plaatsen. De familie, in dit geval Rembrandt, betaalde het verblijf. Na vijf jaar kwam Geertje weer vrij. Dit kwam waarschijnlijk doordat Rembrandt vanwege zijn faillissement het kostgeld niet meer kon opbrengen.

In 1649 nam hij Hendrickje Stoffels (ca. 1626-1663) in huis als kinderoppas en huishoudster. Zij zou veertien jaar lang zijn vrouw zijn, maar ze zijn nooit officieel getrouwd. In 1654 schonk zij Rembrandt een buitenechtelijk kind, genaamd Cornelia. Hendrickje stierf in 1663.