De collecties van het Rijksmuseum

Rembrandt van Rijn Nachtwacht, 1642 Rijksmuseum, Amsterdam

In 19de-eeuwse musea waren bijna geen depots. Dit betekende dat het hele bezit werd tentoongesteld. Schilderijen hingen rijen dik aan de muren en de vitrines waren zo gebouwd dat ze veel voorwerpen konden bevatten. Dit was ook het geval in het Rijksmuseum. Tegenwoordig is maar een klein deel, ongeveer een procent, van de collectie zichtbaar voor het publiek. De rest bevindt zich in depots en in studiecollecties.

In het door Cuypers ontworpen gebouw werden diverse verzamelingen samengevoegd. Ten eerste waren dit de schilderijen, tekeningen en prenten uit het Trippenhuis. Ten tweede werd daar de schilderijenverzameling bijgevoegd die de rijke bankier A. van der Hoop in 1854 aan de Gemeente Amsterdam schonk. Ten derde bood het museum onderdak aan het Nederlandsch Museum voor Geschiedenis en Kunst uit Den Haag. Als laatste werd de verzameling 19de-eeuwse schilderijen uit Paviljoen Welgelegen in Haarlem overgebracht naar het nieuwe gebouw.

De huidige collectie van het Rijksmuseum is verdeeld over vijf afdelingen: Schilderijen, Beeldhouwkunst en Kunstnijverheid, Rijksprentenkabinet, Aziatische Kunst en Nederlandse Geschiedenis. Zij beslaat een periode van ongeveer vierhonderd jaar, van het eind van de 15de eeuw tot het eind van de 19de eeuw. De afdeling Aziatische kunst werd pas in 1952 opgericht, toen het Museum voor Aziatische Kunst in het gebouw vestigde. Van de vijf afdelingen heeft het Rijksprentenkabinet met ruim 900.000 werken op papier de grootste verzameling.