Het dronken paar

Jan Steen Het dronken paar Ca. 1655-1665 52,5 x 64 cm Rijksmuseum, Amsterdam

Deze jonge vrouw en de oude man zijn stomdronken. De vrouw is achterover in slaap gevallen en de man heft het glas en schreeuwt iets. Hij merkt niet dat zijn jas wordt gestolen. Achter hem pakt iemand het kledingstuk van het houten schot. Twee andere mannen staan er grijnzend bij te kijken. In dit grappige schilderij stopte Jan Steen een 'moraal' (wijze les) die staat op het papiertje boven de man. Het is een tekening van een uil, een kaars en een bril, met daaronder de tekst "Wat baeter kaers of bril als den uijl niet sien en wil"oftewel: "wat heb je aan een kaars of aan een bril, als je zo blind bent als een uil?". 

De uil was het symbool van wijsheid, maar kreeg later een slechte naam. Hij was immers 's nachts actief en kon overdag bijna niets zien, waardoor hij werd geassocieerd met domheid en slechte zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. De bril en de brandende kaars op dit schilderij leggen de nadruk op de domheid van de uil, die ondanks deze hulpmiddelen niets ziet. De afgebeelde dronken man ziet door zijn domme gedrag niets meer, waardoor hij van kwaad tot erger vervalt.