Een begin en een einde

Met het geld van negen kooplieden werd in 1595 een verkenningstocht naar Azië georganiseerd. Op 2 april vertrokken vier schepen vanuit Amsterdam. Ze slaagden erin om via Kaap de Goede Hoop, de zuidelijkste punt van Afrika, Java te bereiken. Drie van de vier schepen en slechts negentig man van de oorspronkelijk 249-koppige bemanning keerden tweeënhalf jaar later terug in Amsterdam. De opbrengst van de meegebrachte peper was net voldoende om de kosten van de expeditie te dekken.

De tocht staat bekend als de eerste schipvaart: voor het eerst was een Nederlandse handelsvloot naar Azië heen-en-weer gevaren. De Portugezen voeren al veel langer op Azië. Toen Nederlandse kooplieden omstreeks 1600 druppelsgewijs voet op Aziatische bodem zetten, waren zij ruimschoots vooraf gegaan door de Portugese handelaren. Portugal beheerste in de 16de eeuw de handel tussen Europa en Azië.

Meer dan driehonderd jaar na de eerste schipvaart was Nederland in Azië een belangrijke koloniale macht. Het Nederlandse koloniale gezag was tot in de uithoeken van Indonesië gevestigd. Maar aan die heerschappij kwam in 1942 een einde. Toen Nederlands-Indië door de Japanners werd veroverd.
Direct na de Japanse overgave aan het einde van de Tweede Wereldoorlog verklaarde Indonesië zich onafhankelijk (17 augustus 1945). Met geweld trachtte Nederland haar gezag te herstellen. Onder druk van de Verenigde Staten en andere internationale grootmachten erkende Nederland uiteindelijk in december 1949 de Republiek Indonesië als onafhankelijk land. ^



De Portugezen in Japan

Kunstenaar onbekend De Portugezen in Japan Begin 17de eeuw Rijksmuseum, Amsterdam

De aankomst van een Portugees schip in Japan, gezien door Japanse ogen, is afgebeeld op een kamerscherm. Met sloepen wordt handelswaar aan de wal gebracht. Dat gebeurt met grote zorg. Voorzichtig geeft de bemanning de goederen aan elkaar door. De Japanners verbaasden zich over de kleding van de Portugezen. De pofbroeken, die in de 16de eeuw in Europa in de mode waren, zijn door de Japanse kunstenaar overdreven groot afgebeeld. ^



Slachtoffers van de Nederlandse troepen

Mohammed Toha Slachtoffers van de Nederlandse troepen tijdens de opmars naar Yogyakarta in 1948 Rijksmuseum, Amsterdam

Op een weg is vanuit de verte een militair voertuig in aantocht, voorafgegaan door Nederlandse soldaten in camouflagepakken. Op de voorgrond liggen verspreid over de weg enkele gesneuvelden tussen een tweetal autowrakken.
Mohammed Toha, de maker van dit schilderij, was in 1948 als elfjarige Indonesische jongen ooggetuige van de opmars van het Nederlandse leger naar de midden-Javaanse stad Yogyakarta. Van de oorlogscènes maakte Mohammed vluchtige schetstekeningen op kleine papiertjes. Dat deed hij in het geheim. Het was verboden om afbeeldingen te maken van de militaire acties van de Nederlandse troepen. Verf, penseel en papier verborg Mohammed in een kistje dat hij als sigarettenverkoper bij zich droeg.^

Lees verder over Het Oost-Indisch avontuur: Techniek voor overzee
---------------------------------------------------------------------------------------    
                                              Projectpakket Het Oost-Indisch avontuur 

Zie ook:
^ Themapakket Nederland en de wereld
^ Tijdbalk