Contacten op niveau

Met het oog op de handel, besteedde de Verenigde Oostindische Compagnie veel aandacht aan diplomatieke betrekkingen met Aziatische mogendheden. Door heel Azië sloten de Nederlanders overeenkomsten met talrijke radja's en sultans: over de levering van locale producten, maar ook over militaire bijstand of politieke samenwerking. Bij het diplomatieke verkeer hoorde het uitwisselen van geschenken. De VOC maakte goede sier bij Aziatische vorsten met het aanbieden van gewilde Europese producten zoals wapens, verrekijkers, klokken en globes. De Nederlanders besteedden doorgaans aan een gift evenveel als ze zelf cadeau kregen van de Aziatische bevriende mogendheid.

In de 19de eeuw bleef het gebruik van wederzijds eerbetoon bestaan, voortaan als onderdeel van het bestuurlijk verbond dat het koloniale gouvernement aanging met de Indonesische adel. De omgang tussen het vertegenwoordigers van het Nederlandse koloniale bestuur en de Indonesische vorsten was er diep van doordrongen. ^


Gezantschap

Jan Brandes (kopie naar een onbekend origineel) Nederlands gezantschap te Kandy 1785 Rijksmuseum, Amsterdam

Nederlandse officieren knielen voor de koning in het paleis te Kandy. Rechts staan de ambassadeurs van de VOC met geschenken. Links zit de lijfwacht van de koning. Het koninkrijk Kandy lag in het middendeel van het eiland Ceylon (Sri Lanka) terwijl de VOC de kust beheerste. Na het beëindigen van hun oorlog (1760-1766) stuurden Kandy en de Compagnie regelmatig gezantschappen naar elkaar ter bezegeling van de vrede.^



Ontvangst

C.F. Reimer Ontvangst van gezanten uit Kandy 1772 Rijksmuseum, Amsterdam

De drie ambassadeurs (met baarden) van het koninkrijk Kandy zitten aan tafel met de Nederlandse gouverneur van Colombo (zittend links) en andere hoge VOC-beambten. Naast de gouverneur staat zijn Singalese adviseur. Aan zijn voeten ligt een hondje. De lijfwacht van de gezanten staat in de deuropening rechts. Helemaal rechts loopt een slavin met een dienblad versnaperingen. ^



Geschenk

Kunstenaar onbekend Wapenrek met Indonesische wapens Begin 19de eeuw  Rijksmuseum, Amsterdam

Wapenrek met Indonesische lansen en stokwapens. Na de Java-oorlog (1825-1830) reisde gouverneur-generaal Baud door Indonesië om de Nederlandse relatie met de Javaanse adel te verbeteren. Van zijn gastheren kreeg hij dit rek tot geschenk. Door de bijna desastreus verlopen Java-oorlog beseften de Nederlanders dat hun positie in Indonesië niet onaantastbaar was. Baud vond dat de sleutel tot een sterk koloniaal bewind lag in de goede omgang met de Indonesische adel, zoals een oudere broer met zijn jongere broer. Via deze radja's oefende Nederland dan indirect macht uit over het Indonesische volk. ^



Hooggeëerd gezelschap

Kunstenaar onbekend Groepsfoto voorafgaand aan diner Rijksmuseum, Amsterdam

Op 9 september 1932 vond in het gouvernementshuis te Semarang een diner plaats met vorsten en prinsen van de midden-Javaanse rijken. Voorafgaande aan het diner heeft het deelnemende gezelschap voor het maken van een groepsportret plaats genomen in een vertrek van het gouvernementshuis.
De Nederlandse gouverneur-generaal De Jonge, in functie van 1931 tot 1936, wordt geflankeerd door de belangrijkste vorsten van Java. Rechts naast hem zit Pakoe Boewono X, de vorst van Solo, schuin tegenover hem zit Hamangkoe Boewono VIII, sultan van Yogyakarta. Beiden dragen een Nederlands militair uniform. De vorsten van Solo en Yogya stonden bij de Javaanse bevolking en bij de Nederlanders in hoog aanzien. ^

Lees verder over Het Oost-Indisch avontuur:Gewapende confrontatie
---------------------------------------------------------------------------------------    
                                                Projectpakket Het Oost-Indisch avontuur 

Zie ook:
^ Themapakket Nederland en de wereld
^ Verenigde Oostindische Compagnie
^ Tijdbalk