Voorbeelden van probleemstellingen
- Zijn de brieven van Vincent van Gogh vooral interessant omdat hij schreef over zijn kunstenaarsschap, of ook om andere redenen?
- De brieven van Vincent van Gogh zijn verschillende keren uitgegeven. Met welk doel? Waarin verschillen de uitgaven van elkaar?
- Met welk doel schreef Vincent brieven?
- Schreef Vincent over hetzelfde als wat hij schilderde? Denk hierbij bij voorbeeld aan zijn landschappen.
- Waarover schreef Vincent toen hij nog geen schilder van beroep was?
- In hoeverre liet Vincent van Gogh zich als schilder beïnvloeden door andere schilders of stromingen? Had hij contact met andere kunstenaars?
- Waarom schreef Vincent vooral aan zijn broer Theo?
- Veranderden de brieven in de loop van de tijd, wat betreft bij voorbeeld stijl, inhoud, vorm?
Voorbeelden van onderzoeksactiviteiten
- Vergelijk inhoudelijk een aantal brieven van Vincent uit verschillende periodes met elkaar. Lees twee brieven aan Theo, uit Vincent van Gogh. Een leven in brieven (zie documentatielijst). Brief 133, juli 1880, Petit-Wasmes (België). Vincent schrijft met schroom aan Theo, heeft het over zijn twijfels en de laatste vijf ‘zwerfjaren’. Ook over de hartstocht die hij voor de schilderkunst voelt, zowel als voor het geloof en de literatuur. Hij brengt zijn moeizame relatie met zijn familie ter sprake. Zoek zelf nog een aantal brieven uit andere perioden. Zie je verschillen, en zo ja, waaruit bestaan deze? Denk bijvoorbeeld aan: Vincents (onderliggende) bedoelingen met zijn brieven aan Theo. Hoe zeker voelde hij zich als kunstenaar? Voelde hij zich wel of niet prettig in zijn woonomgeving? Kijk of je ook veranderingen in taalgebruik aan kunt wijzen.
- Bestudeer nauwkeurig een aantal schilderijen van Vincent waarop hij Japanse motieven heeft verwerkt. Ga ook na wat je hierover in de literatuur kunt vinden. Wat trof Vincent blijkbaar? Hoe gebruikte hij Japanse karakters? Besteed ook aandacht aan de kleuren. Kwamen deze van Vincents ‘normale’ palet? In welke plaats en periode kwamen de ‘Japanse’ doeken tot stand, en wat valt hierover op te merken?
- Onderzoek nauwkeurig een aantal zelfportretten van Vincent, waarbij je vooral let op techniek en materiaal. Bekijk bijvoorbeeld: ‘Zelfportret met donkere vilthoed’, 1886; ‘Zelfportret met pijp’, 1886; ‘Zelfportret met strohoed’, 1887. Probeer zelf de portretten te bekijken in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Gebruik anders bijvoorbeeld Van Gogh Museum. Schilderijen en pastels (zie documentatielijst). Vergelijk de manier waarop Vincent de penseelstreken zet, hoeveel verf hij gebruikt en hoe hij de achtergrond behandelt. Wat is het verschil in kleurgebruik, wat is het effect van veel of weinig verf, van de dichtheid van de verf, en van de dikte?
- Doe een onderzoek naar ‘de dieren van Van Gogh’. Welke dieren beeldt hij af, wanneer, hoe gebruikt hij deze in de compositie, zijn het hoofd- of bijfiguren, heeft hij een voorkeur voor een bepaald dier of voor meerdere, of speelt dat geen rol? Is Vincent goed in het weergeven van dieren, heeft hij er speciaal op geoefend? Kun je schetsen van dieren vinden? Schrijft hij erover in zijn brieven, zoals hij bij voorbeeld doet over een portret, over zonnebloemen, over een korenveld?
- Met ingang van zijn huwelijk in 1889 hield Theo een kasboek bij van zijn huishouding. Na Theo’s overlijden nam zijn vrouw Jo dat over. Dankzij hun briefwisseling weten wij dat Theo geld aan Vincent stuurde, om te kunnen leven en schilderen. In december 2002 is het ‘Kasboek van Theo en Jo’ uitgegeven, met toelichtingen. Probeer een beeld te krijgen van de last die Vincent drukte op het huishouden van zijn broer. Bestudeer zowel de brieven als het kasboek, vooral wat betreft de periode voorjaar 1889- zomer 1890. Hoeveel geld stuurde Theo? Deed Theo dat uit zichzelf, of vroeg Vincent erom? Leefde Vincent zuinig? Kon Theo het geld gemakkelijk missen?
- Al meerdere malen is een herdenkingsjaar aanleiding geweest voor een bijzondere presentatie van werk van Van Gogh. Hiermee gepaard gaan allerlei commerciële activiteiten. Doe een onderzoek naar dit soort nevenactiviteiten. Zoek voorbeelden van ‘hebbedingetjes’, zoals een Van Goghsjaal, -das, -armband, en dergelijke. Interview specialisten (bv. van het Van Gogh Museum over dit verschijnsel. Vindt men dat kunst en dit soort commercie samen kunnen gaan? Waarom verkoopt dit soort producten zo goed? Is het een verschijnsel van de laatste tijd, of deed het zich eerder ook voor?
Naar Documentatie
|
GESCHIEDENIS
CULTURELE KUNSTZINNIGE VORMING
NEDERLANDS
Voorbeelden van eindproducten en presentatiemogelijkheden
- Geef een diapresentatie voor de klas. Toon schilderijen van Vincent van Gogh uit verschillende perioden van zijn schilderscarrière. Probeer aan het licht te brengen hoe Vincents ontwikkeling als schilder verloopt. Besteed daarbij in ieder geval aandacht aan kleurgebruik, techniek en onderwerpkeuze. Gebruik de brieven als achtergrondinformatie.
- Maak kleurkopieën van alle zelfportretten van Van Gogh, en rangschik deze in chronologische volgorde. Richt ergens in de school een tentoonstelling in. Toon bij ieder portret een brief uit dezelfde periode. Wijs in bijschriften op parallellen tussen brief en portret. Let op gemoedstoestanden, vorderingen in de techniek van tekenen en schilderen, veranderingen in techniek en in stijl, kleurgebruik, plaats van handeling, etcetera. En: waarom schilderde Vincent eigenlijk zoveel zelfportretten? Maak een catalogus bij de tentoonstelling!
- Als je presentatie in de zomer valt: breng zonnebloemen mee naar school (liefst in verschillende bloeistadia) en een aantal reproducties van zonnebloemen van Van Gogh. Maak met de klas een vergelijking tussen de echte en de geschilderde zonnebloemen. Kijk zorgvuldig. Waar lette Vincent op, wat was zijn bedoeling, wat vond hij belangrijk en wat niet, waarom vond hij zonnebloemen (blijkbaar) interessant? Laat de klas een conclusie trekken, en vertel vervolgens wat Vincent er zelf in zijn brieven over zei.
Nog meer tips
- In het jaar 2003, de 150ste verjaardag van Vincent, wordt een aantal feestelijkheden georganiseerd, onder andere in sommige van zijn woonplaatsen: Zundert, Nuenen en Nieuw-Amsterdam. Zoek uit of je, samen met je klas, aan een van de activiteiten kunt meedoen. Koppel het bezoek aan je werkstuk.
- Sommige andere schilders, Mondriaan bijvoorbeeld, schreven ook brieven. Die kun je vaak goed gebruiken als vergelijkingsmateriaal.
- Maak een vergelijking tussen de verschillende uitgaven van de brieven van Van Gogh: die uit 1914, 1953 en 1990.
|
Forensische Statistiek
