|
Le
Nouveau Roman
CKV-1Thema:
Rebellie en Experiment |
|
|
Op de euforie van de jaren zestig van de 20ste
eeuw volgde een economische crisis met de daarmee samenhangende werkeloosheid.
Als resultaat daarvan ontstond een nieuw maatschappijbeeld waarin de blik niet
meer naar buiten maar naar binnen was gericht. Centraal staan dan het
eigen ik en de eigen verbeelding.
|
Postmodernisme
Kenmerken zijn onder andere:
In de schilderkunst valt het gebruik van vroegere stijlen en
stromingen op, die men overneemt. We spreken soms van "citeren" uit het
werk van anderen. De schilder neemt dan het onderwerp over of de wijze
van schilderen. Een bekend voorbeeld van een postmodernistische schilder
is Rob Scholte.
In de architectuur bedoelen we er vooral mee, dat het uiterlijk van
een gebouw meer bepalend is dan de functie ervan en waarin men
stijlkenmerken van vroegere bouwstijlen terug kan vinden. De architect
Bofill is hiervan een mooi voorbeeld. Het is niet moeilijk, om in de
onderstaande afbeeldingen klassieke bouwelementen en versieringen te
vinden.
|
 |
|
In de literatuur:
men twijfelt aan objectieve
kennis; het postmodernisme gaat uit van de onkenbaarheid van de
wereld. Dat wil zeggen dat de wereld geen verlengstuk meer is van het
“ik” maar een vreemd en vijandig decor. De kenbaarheid van de wereld
wordt voortdurend ter discussie gesteld: de wereld wordt beschreven als
een gesloten circuit waaruit je niet kunt ontsnappen. De personages zijn
vaak onduidelijke en middelmatige helden, die in conflict zijn met het
hier en nu.
Men staat sceptisch tegenover morele waarden, het geloof in de vooruitgang
is niet meer aanwezig.
De schrijvers van de nouveau roman zijn
erg bezig met de taal, die onder invloed van de voorbije oorlog,
gewantrouwd wordt. Taal die vastlegt of logisch beschrijft, wordt
afgewezen en er wordt de voorkeur gegeven aan proza dat voorlopig en
voorzichtig formuleert en dat herroepen kan worden.
Ook de vormgeving is daarop gericht.
Personages in de traditionele zin worden vermeden en vervangen door
wisselende gezichtspunten of door een bewustzijn (stem) van waaruit
gebeurtenissen, gevoelens e.d. worden beleefd.
Ook de logische verhaalopbouw met zijn
gerichtheid op de intrige wordt losgelaten. De nouveau roman is in
hoge mate experimenteel.
Wat je
altijd terugvindt in de Nouveau Roman is:
Dat zijn bijvoorbeeld dagboeken, brieven of reconstructies van
persoonlijke gebeurtenissen.
Alle vertegenwoordigers van de nouveau roman zijn de
autobiografische toer opgegaan. We beperken onze voorbeelden tot
Frankrijk, de bakermat van de nouveau roman:
|
Enkele schrijvers van Le Nouveau
Roman (1959)
Van links naar rechts: Alain
Robbe-Grillet, Claude Simon, Claude Mauriac, Jérôme Lindon, Robert Pinget,
Samuel Beckett, Nathalie Sarraute, Claude Ollier
|
|
Hoe ziet een verhaal uit de Nouveau Roman eruit?
|
Bij de traditionele roman heeft de schrijver eerst een idee
waarover hij wil gaan schrijven, daarna maakt hij de tekst. Zijn
bedoeling is dan om op een leuke, duidelijke, begrijpelijke
manier een verhaaltje te vertellen.
|
Bij de Nouveau Roman begint de schrijver met een tekst en al
schrijvende wordt hem, maar ook de lezer pas duidelijk wat nu
eigenlijk het idee achter die tekst is.
Er wordt met de vertelvorm
geëxperimenteerd, bijv. door het bewust loslaten van de chronologie of door
verschillende perspectieven naast of door elkaar te gebruiken.
In de nouveau roman worden bijv.
collagetechnieken en verspringing van het perspectief toegepast, o.m. om een
vervreemdingseffect te bewerkstelligen. Men spreekt in dit verband daarom wel
van antiroman.
Voorbeeld collage/montage techniek (uit Mannekino van Sybren Polet)
De experimentele romanvorm wordt gekenmerkt door het overheersen van het motief
van de vervreemding, door de objectieve beschrijving van een wereld met eigen
wetten, door de afwezigheid van een herkenbare intrige, afkeer van psychologie
en door experimenten met de taal.
|
|
Relatie met de werkelijkheid
| In de 20e eeuw maakt
de beschrijving een belangrijke ontwikkeling door, die nauw
verbonden is met de ingrijpende vormexperimenten van de
avant-gardes. De tegenstelling tussen beschrijven en vertellen
vervaagt. In de Franse nouveau roman, die zich vanaf de jaren 50
ontwikkelt, blijkt een overdaad aan beschrijvingen voor te
komen, vooral van onbelangrijke dingen. Maar de relatie met de
‘werkelijkheid’ is geheel anders dan bij de realisten. Er is een
kloof ontstaan tussen de mens en de dingen, de mens is van de
werkelijkheid vervreemd. Het enige wat de schrijver overblijft,
is deze objecten zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven. |
Het personage
|
Het personage in een traditionele tekst is niet zomaar een
willekeurig persoon. Het personage heeft een voor- en
achternaam, we kennen zijn geschiedenis en hij heeft een beroep.
Natuurlijk heeft dat personage een karakter dat bij hem past.
Van de ene kant is dat personage uniek en onvervangbaar maar van
de andere kant kan het iedereen zijn. Vaak zijn het helden,
omdat ze niet zijn wat men van ze verwacht: een vondeling, een
gek, een weeskind etc.
|
In de
romans van de Nouveau Roman zijn de personages helemaal niet traditioneel. Ze
hebben geen naam en zijn niet menselijk. Het verhaal bestudeert ook niet het
karakter van de hoofdpersoon maar juist de ergste rariteiten van zo iemand. De
verhalen zijn vaak in de derde persoon enkelvoud geschreven.
|
|
Vaklokaal CKV-1 digitale school
Samenstelling bronmateriaal
uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen
deel voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is
er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw
teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven
een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele
vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
04/20/2010
last update
|