Als je in de 16de of 17de eeuw metselaar wilde worden ging je vier jaar in de leer bij een meestermetselaar. De leertijd sloot je af met een meesterproef. In het Waaggebouw op de Amsterdamse Nieuwmarkt zijn nog veel van deze vaak prachtige examenstukken te zien.
|
|
| Een voorbeeld van fraai metselwerk met diepte-effect in de metselaarskamers in de Waag. Detail van een foto. Klik op de afbeelding voor de gehele afbeelding. |
|
|
|
Toegangspoortje met metselaarsattributen op de Nieuwmarkt naar de kamers van het Metselaarsgilde. Klik op de afbeelding voor een vergroting.
|
 |
|
Ook langs de wenteltrap zijn volop meesterproeven te bewonderen.
|
|
|
| Deatil van een van de schroefvormige zuilen. Klik op de afbeelding om de hele afbeelding te zien. |
Het sprookjesachtige gebouw met zijn vele torentjes heeft een rijke geschiedenis. Het is als stadspoort gebouwd aan het eind van de 15de eeuw. Maar in 1617 werd de stad met vestingwerken uitgebreid, waardoor het gebouw zijn verdedigende functie verloor. Het werd een waag, waar kooplieden hun waren moesten laten wegen die zwaarder waren dan 50 pond. Het konden allerlei goederen zijn zoals ijzer, lood, bier of hout.
Op de bovenverdiepingen van het gebouw kregen schutters en gilden ruimtes toegewezen.
Schutters en gilden
Schutters waren een burgerwacht van dienstplichtige mannen. Zij bewaakten de stad en zorgden voor de openbare orde.
Gilden waren beroepsverenigingen. Elk ambacht had zijn eigen gilde. In de Waag waren bijzonder veel gilden gevestigd. De gilden van de schilders, chirurgijns, metselaars, leesten-, schaatsen- en klompenmakers, koek-, biscuit- en pasteibakkers en de schoenmakers en schoenlappers hadden allemaal een of meerdere vertrekken tot hun beschikking.
Proeven van meesterschap
Een toegangspoort op straatniveau, in een van de torens van de Waag, is versierd met allerlei metselaarsattributen als troffels, passers en hamers. Hij geeft toegang tot de vertrekken van het metselaarsgilde. Via de wenteltrap kom je terecht op de eerste verdieping, waar het gilde twee kamers tot zijn beschikking had, met daarboven nog een zolderkamertje. Overal zijn hier de meesterproeven te bewonderen die de hoge kwaliteit van het ambacht in die tijd laten zien. Zouden metselaars tegenwoordig nog zon examen kunnen halen?
Je vindt er zeer kunstig gemetselde nissen van baksteen, bakstenen lijsten, bogen en pilasters (een beetje uitspringende pilaar in de muur). Ze kunnen met perspectief vervaardigd zijn, waardoor er een diepte-effect wordt gecreëerd. De bakstenen hebben een hele fijne structuur en er is met ragfijne voegen gemetseld. De stenen werden allemaal op maat geslepen.
Een zeer knap staaltje van vakmanschap zijn twee schroefvormige bakstenen zuilen. Volgens een inscriptie boven de zuilen zijn ze in 1660 vervaardigd. De vervaardiger(s) van deze zuilen waren de titel meester dubbel en dwars waard.
Annemiek Teesing
Literatuur
E. Kurpershoek, De Waag op de Nieuwmarkt, Stadsuitgeverij Amsterdam, 1994
Internet
Tegenwoordig herbergt het gebouw een restaurant en een instituut voor nieuwe media, de Waag Society.
)
)
)
