|
CSE tehatex VWO 2009 |
|
3.- Verre Oosten
|
|
Ontmoetingen van
het Westen met het verre Oosten: openstelling Japan. Concepten van
‘traditie’, ‘authenticiteit’ en ‘imitatie’ en verschillen in
kunstopvattingen tussen Japan (China) en het Westen. De wijze waarop
de traditionele Japanse kunst zijn eigenheid heeft weten te
(be)houden in een dominante, westers georiënteerde
kunstwereld.
|
|
1860- 1900
Japonisme
|
 |
3.1.- Japanse schilders raakten ook nieuwsgierig naar westerse
technieken en opvattingen, toen hun land eenmaal uit het isolement was
gekomen. Met centraal perspectief, licht- en schaduwwerking en in olieverf
probeerden zij hun eigen oosterse wereld in beeld te brengen. |
 |
3.2.- Théodore Duret,
een Parijse kunstcriticus, publiceerde in
1878 'Les Peintres impressionistes', waarin hij als één van de eersten wees
op de verwantschap in de artistieke doeleinden van de impressionisten en de
Japanse kunst. |
 |
3.3.- In
Parijs handelde Samuel Bing (1838-1905) in Japanse en andere oosterse kunst.
Toen deze kunst zo modieus werd dat er te veel concurrenten op de markt
kwamen zette hij zijn kunsthandel om en gaf het de titel Maison de l'Art
Nouveau. Verder aandacht voor La porte
Chinoise en het Japansch magazijn in Den Haag |
 |
3.4.- In
Frankrijk maakten de Japanse producten op de Parijse
wereldtentoonstelling van 1867 diepe indruk. De lezing voor de
Centrale Unie van de Toegepaste Kunsten in de Industrie, waaruit
hieronder een fragment volgt, is een aansporing voor alle
producenten om lering uit het Japanse voorbeeld te trekken. |
 |
3.5.- Vanaf 1867
komen in het huis van de directeur van de beroemde Keizerlijke
Porseleinfabriek in Sèvres, regelmatig de schilders Félix Bracquemond en
Henri Fantin-Latour, evenals kunstcritici en -verzamelaars. Ze trekken
kostbare kimono's aan, eten uit een servies met decoraties van Bracquemond
naar Japanse voorbeelden ontworpen |
 |
3.6.- Van Gogh
gebruikt zijn eigen collectie Japanse prenten in een portret van de verf- en schilderijenhandelaar Père
Tanguy. Diens winkeltje in Parijs was een trefpunt van
kunstenaars als Vincent van Gogh, Emile Bernard, Paul Signac en ook Paul Cézanne,
allen moeilijk te verkopen schilders. |
 |
3.7.- James Abbott McNeill Whistler (1834 – 1903) werd
geboren in Lowell (Massachusetts) en vertrok in 1855 naar Europa, zonder
ooit nog naar de Verenigde Staten terug te keren. Hij vertrok eerst naar
Parijs, maar verhuisde na enige tijd naar Londen, waar hij tot zijn dood
zou blijven wonen. |
 |
3.8.- In Europa was het een kleine
avant-garde die het eerste geboeid raakte door producten uit Japan. Vooral in
Engeland, waar deze kring betiteld werd met ‘Aesthetic Movement’. Literatoren
en beeldend kunstenaars maakten kennis met de Japanse cultuur en vonden daarin
uitgangspunten voor hun werk.
|
 |
3.9.- Wat de kimono betreft waren het vooral de
vrouwen en modellen van kunstschilders, die dit kledingstuk gebruikten als
comfortabele huisdracht. De prachtige stoffen, die dankzij de snit zo soepel
kunnen vallen, leverden de schilders weer een nieuw uitgangspunt op voor hun
werk |
|
Japanse
architectuur en het westerse classicisme in de tweede helft
van de 19de eeuw
|
|
1910- 1940 Westers
Modernisme en traditionele Japanse architectuur:
|
 |
3.11.- Frank Lloyd
Wright (1867 – 1959) was een invloedrijk Amerikaans architect. Wright was
een leerling van Louis Sullivan, de bekendste vertegenwoordiger van de
Chicago School of Architecture (1887-1893), bij wie hij zeven jaar heeft
gewerkt alvorens voor zichzelf te beginnen. |
 |
3.12.- In het voorjaar van 1914 was op
de Werkbundtentoonstelling te Keulen een gebouw te zien dat meteen
veel belangstelling van pers en publiek kreeg. Het was Das
Glashaus van Bruno Taut, (1880 - 1938) een bouwwerk dat vrijwel
geheel uit glas en beton was opgetrokken.
|
|
Na 1945 Modernisme in
Japan:
|
 |
3.13.- Als autodidact
leerde Tadao Ando (1941- ) de stijl bij een timmerman in de buurt waar
hij woonde. Het traditionele Japanse vakmanschap past hij toe bij houten
bekistingen, waarin het beton wordt gestort. Zijn kennismaking met
architectuur begon toen hij als 15-jarige toevallig een boek over Le
Corbusier ter hand nam. |
 |
3.14.- De
wereldomspannende architectuur van architect Kisho Kurokawa reikt van Japan
via Maleisië, China en Kazachstan tot Nederland: de nieuwe vleugel van het
Van Goghmuseum. |
 |

|