Voorbeelden van probleemstellingen
- Welke voorstellingen maakte men in de Middeleeuwen van de plaats van de aarde in het universum? Hoe zagen zij dat universum voor zich en waarom juist zo?
- Hoe was de middeleeuwse maatschappij opgebouwd? Wat waren de belangrijkste sociale structuren en wie hadden het voor het zeggen? Hoe keek men tegen die verhoudingen aan?
- Hoe dacht men in de Middeleeuwen dat de aarde eruit zag en hoe werd dat verbeeld op illustraties en kaarten?
- Welke rol speelde de mens in de keten van levende wezens? Stonden zij bovenaan de ladder of niet? Welke rol speelt het christelijke geloof in die plaatsbepaling en welke rol spelen Griekse en Romeinse schrijvers?
- Welke rol speelden boeken in de Middeleeuwen bij het verwerven van kennis? Welke boeken speelden daarbij de belangrijkste rol en waarom? Waarom dachten ze dat juist op die manier kennis kon verwerven?
- Hoe ervoeren mensen in de Middeleeuwen de natuur? Kunnen we tegenwoordig nog iets terugzien van die houding?
Voorbeelden van onderzoeksactiviteiten
- Neem contact op met museum Meermanno of de Koninklijke Bibliotheek (zie documentatie) en interview een specialist in middeleeuwse handschriften.
- Zoek een kaart van de wereld, zoals die in de Middeleeuwen werd afgebeeld (een zogenaamde OT-kaart, orbis terrae). Onderzoek hoe zo’n kaart is opgebouwd en probeer verklaringen voor die opbouw te vinden. Wat was de functie van zo’n kaart? Je kunt de kaart vergelijken met een hedendaagse kaart.
- Onderzoek hoe men in de Middeleeuwen dacht dat het universum eruit zag en vergelijk dit beeld met ons eigen beeld. Welke overeenkomsten en welke verschillen kom je tegen? Waardoor is ons beeld veranderd?
- Als je een echt pittig onderwerp wil, kun je een goede vertaling nemen van de ‘Goddelijke Komedie’ van Dante Alighieri en onderzoeken hoe hij de aarde en het heelal beschrijft (voor dit onderdeel zijn het laatste canto van 'de hel', de eerste canto's van 'het vagevuur' en 'het paradijs' van belang).
- Lees de proloog en een 'dag' uit de 'Decamerone' van Giovanni Boccaccio (er zijn voldoende goed leesbare Nederlandse vertalingen te vinden in elke goede bibliotheek). Onderzoek welke standen je tegenkomt en hoe er over geschreven wordt. Wat zeggen die verhalen over de sociale verhoudingen? Bedenk ook goed wie de verhalen vertellen.
- Lees het eerste deel van 'Der naturen bloeme' van Jacob van Maerlant en bekijk welke mensensoorten hij opsomt. Verzamel vervolgens plaatjes en beschrijvingen van 'buitenaardse wezens' in films of tijdschriften en maak een vergelijking tussen die twee.
- Maak een vergelijking tussen het beeld van tuinen en bossen in de Middeleeuwen. Je kunt bijvoorbeeld 'Parcival: de geschiedenis van de graal' lezen en kijken welke verschillende betekenissen het woud en gecultiveerde natuur hebben.
Voorbeelden van eindproducten en presentatiemogelijkheden
- Schrijf een toneelstuk of verhaal waarin je iemand uit de Middeleeuwen laat discussiëren met iemand uit onze eigen tijd. Misschien kun je het zelfs laten opvoeren in je klas of verfilmen.
- Schrijf een werkstuk waarin je een middeleeuwse tekst of afbeelding analyseert en probeert te plaatsen in de tijd waarin die gemaakt is.
Naar Documentatie
|
GESCHIEDENIS
CULTURELE KUNSTZINNIGE VORMING
FILOSOFIE
NEDERLAND
- Organiseer een excursie naar Museum Meermanno of de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en leid je klas rond. In beide instanties is het mogelijk middeleeuwse handschriften te bekijken. Vertel over het gebruik van boeken in de Middeleeuwen en de productie ervan.
- Maak een tentoonstelling waarin je middeleeuwse beelden (illustraties, schilderijen) tegenover huidige beelden zet. Denk bijvoorbeeld aan verschillende middeleeuwse menssoorten tegenover aliens of aan het middeleeuwse beeld van het universum tegenover het huidige.
- Kies een specifiek onderwerp en vergelijk in een PowerPoint-presentatie de manier waarop men daar in de Middeleeuwen naar keek met de manier waarop we er nu naar kijken. Zorg voor veel beeldmateriaal en probeer oude en nieuwe illustraties twee aan twee tegen elkaar af te zetten.
Toelichting vakken
Bij een onderzoek naar het middeleeuwse wereldbeeld is het hebben van enige kennis over het werken met bronnen een must. Geschiedenis is dus absoluut noodzakelijk. Het onderzoeksmateriaal waarmee je werkt zal vaak van literaire of artistieke aard zijn, waardoor kennis van Culturele en Kunstzinnige Vorming een pre is, net als Nederlands voor het lezen van eventueel Middelnederlandse teksten. Filosofie tenslotte is bijzonder handig: basale kennis van Plato en Aristoteles maakt het onderzoek een stuk makkelijker, en bovendien ben je bezig middeleeuwse kennis in een ruimer referentiekader te plaatsen.
Nog meer tips
- Het is altijd goed je onderzoek te baseren op bestaande wetenschappelijke literatuur. In de documentatielijst vind je een paar belangrijke titels die je een eind op weg kunnen helpen en die je een goede basis geven voor de bovenstaande onderzoeksactiviteiten.
- Er zijn allerlei interessante websites over geschiedenis. Leuk is onder andere www.vpro.nl/geschiedenis met links naar de site van OVT (radio) en Andere Tijden (tv), maar ook een leuke quiz waar je je historische kennis kunt testen. Historische programma’s van TELEAC kunnen je ook op ideeën brengen. Kijk op deze pagina voor meer informatie en inspiratie.
www.vpro.nl/geschiedenis
deze pagina
|
Forensische Statistiek
