In 1984 verscheen een boek dat de grondslag zou vormen voor de snelle ontwikkeling van internet: Neuromancer van William Gibson. Het was een science-fiction boek waarin de term cyberspace werd gemunt als een elektronische ruimte die ontstond als gevolg van computers en netwerken. Een virtuele ruimte waar mensen konden verkeren. Met dat basisidee, een ruimte, gingen in de jaren die volgden techneuten aan de slag. Science-fiction is van oudsher populair in die beroepsgroep en dit was een boek dat in een keer afrekende met nogal duffe beeld van computers. Gibson schiep de cyberpunk, een technicus met een ruig, wild leven.
|
De oneindig uitgestrekte ruimte die Gibson in zijn fantasie bedacht had, werd dan ook als het ware nagebouwd. Een van de gevolgen was het ontstaan van 'digitale steden', een idee dat in 1994 overwaaide uit de Verenigde Staten waar ze Freenets werden genoemd. Het waren openbaar toegankelijke systemen die tot doel hadden mensen kennis te laten maken met de mogelijkheden van computers. Om het voorstellingsvermogen een handje te helpen, computers waren toen immers nog exotische apparaten, kregen alle functies namen die verwezen naar gebouwen in een stad. Links naar kranten en tijdschriften vond je in de bibliotheek, e-mail haalde je op in het postkantoor, kletsen deed je in het online café en een eigen plek noemde je een huis, een homepage.
|
|
| In Nederland werden na het aanvankelijke succes van De Digitale Stad, die op zijn hoogtepunt tienduizenden 'bewoners' telde, veel andere digitale steden gebouwd. Vrijwel elke grote stad begon vol goede moed een eigen systeem en buiten de steden begon men digitale regio's. Het was alsof Nederland op internet werd nagebouwd. Maar na een paar jaar nam de behoefte af. De stad was bij nader inzien niet zo'n goede manier meer om internet in te delen en het gebruik van de voorstelling raakte overbodig, om niet te zeggen oubollig. Een e-mail is allang geen elektronische post meer, het is gewoon e-mail. En chatten is voor iedereen inmiddels duidelijk iets anders dan in het café zitten.
Nadat al eerder de Amerikaanse Freenets ter ziele gingen omdat er nauwelijks nog iemand kwam en het er een soort spooksteden werden, sloeg in dit jaar de malaise ook in Nederland toe. Digitale steden en regio's verdwenen en in augustus gooide ook De Digitale Stad de handdoek in de ring en werd een gewone provider. Internet was gemeengoed geworden en bleek niet op een stad te lijken. Maar ergens op stoffige harde schijven, tapes en cd-rom's zitten de archieven verstopt van wat ooit was. De 'huizen', de postkantoren, de bibliotheken. Het is te hopen dat ze bewaard blijven want ze geven als een soort digitaal Pompeď een beeld van hoe in de jaren negentig van de twintigste eeuw over internet gedacht werd. Nu maar hopen dat de archeologen die dergelijk materiaal over twintig eeuwen opgraven niet denken dat het echte steden waren.
Francisco van Jole
|
Meer over het onderwerp >> de stad
