theatrum mundi

Robert Fludd:

Utriusque cosmi majoris historia

 

Het rijk van de artes begint met de artes mechanicae (mechanische kunsten), die weer gerelateerd zijn aan de driedeling van de natuur in mineralen, planten en dieren:

chemie Ars naturam corrigens in regno minerali kunst de natuur verbeterend in het rijk van de mineralen
landbouw Ars naturam adiuvans in regno vegetabili kunst de natuur helpend in het rijk van de planten
geneeskunde Ars naturam supplens in regno animali kunst de natuur aanvullend in het rijk van mens en dier

De cirkel van de artes liberaliores (vrije kunsten) is weer opgedeeld in secties waarvan de betekenis slechts voor een gedeelte overeenkomt met de in de renaissance zo veelvuldig gesymboliseerde zeven vrije kunsten:

  • vestingbouw (fortificatio)
  • schilderkunst (pictura)
  • perspectief (perspectiva)
  • geometrie (geomettria)

  • muziek (musica)
  • arithmetica
  • beweging (motus)
  • tijd (tempus)
  • kosmografie (comographia)
  • astrologie (astrologia).

Studd maakt een onderscheid tussen 'natura' en 'artes', waarbij het domein der 'artes' (kunsten) geenszins mag worden geidentificeerd met wat tegenwoordig onder kunst wordt verstaan, onderverdeeld in de genres bouwkunst, schilderkunst en beeldhouwkunst.

'Ars' betekent in het model van Fludd kunstvaardigheid in de zin van het beheersen van een wetenschap die de mens in staat stelt ordenend en corrigerend in de natuur in te grijpen. Met het opnemen in de verzameling van de elementen, planeten en sterrenbeelden is de weergave van een geordende kosmos compleet.

Door de universele overvloed, waarin alle voortbrengselen van de wereld en alle vaardigheden van de mens worden verenigd en getoond, vormt de vorstelijke Kunst- und Wunderkammer een encyclopedisch geheel waarin Gods scheppingen konden worden bewaard en bestudeerd. Dat de Kunst- und Wunderkammer niet pas achteraf werd geïnterpreteerd als een op zichzelf staande microkosmos, valt af te leiden uit het feit dat ze sedert de zestiende eeuw ook wel wordt aangeduid als 'theatrum mundi' (theater van de wereld). Het duidelijkste bewijs van de interpretatie - in een variatie op Psalm 24 – is de definitie van de aarde als "Gottes Kunstkammer'.

Naturalia / artificialia

Kunstkammer-stukken

Scientifica

Antiquiteiten

Mirabilia

Exotica