De wereld, handzaam samengevat op een velletje papier of een bol. Landkaarten en plattegronden zijn prachtige voorbeelden van menselijk vernuft die de wereld overzichtelijk maken.
Voor ons mensen is het moeilijk een goed overzicht te krijgen van de wereld om ons heen. Ooghoogte reikt over het algemeen niet veel hoger dan een kleine twee meter en daarmee is ons blikveld nogal beperkt. Tegenwoordig hebben we dankzij satellieten en vliegtuigen ogen op steeltjes gekregen. Zij 'kijken' voor ons recht naar beneden en brengen het ons omringende aardoppervlak tot in de kleinste details in beeld. Ooit was het overzicht op de wereld slechts mogelijk dankzij het werk van landmeters, ontdekkingsreizigers en cartografen die hun bevindingen toevertrouwden aan het papier. De vrucht van hun werk -prachtige kaarten, atlassen en globes- biedt ons nu een blik op de kennis en kunde van dat moment en op de wereld van toen.
Natuurlijk moesten gebieden eerst ontdekt worden om ze in kaart te kunnen brengen. Het maken van een kaart is toch vooral kiezen, weglaten, vereenvoudigen en overdrijven. Cartografen tonen hun perspectief op de wereld. Het doel van een kaart bepaalt uiteindelijk wat is afgebeeld. Op een zeekaart bijvoorbeeld is het niet erg zinvol het complete achterland te tonen. Maar voor een tocht per schip zijn wel het profiel van een kust, ankerplaatsen, zeestromen en waterdieptes onontbeerlijk.
Pieter de Dreu
