A r c h i t e c t u u r  (1) (Barcelona) (20ste eeuw)
  [Kijkwijzer voor architectuur]
[Bouwstijlen 20ste eeuw Rationalisme] De Amsterdamse School, De Stijl, Functionalisme, Traditionalisme, De Bossche School, Structuralisme, Organisch bouwen, High Tech, Neorationalisme, Postmodernisme, Deconstructivisme, Neomodernisme, Supermodernisme

Over de Oostenrijkse schilder Friedrich Hundertwasser zijn de meningen zeer verdeeld. Zelf schreef hij in een Duitse catalogus: 'Hundertwasser ist ein Geschenk fur Deutschland'. [Friedrich Hundertwasser]

De Torens van Watts bestaan uit een ingewikkelde reeks van 17 afzonderlijke bouwsels, die in de wijk Watts van Los Angeles werden gebouwd. Twee van de torens hebben een hoogte bijna 100 voet. De beeldhouwwerken werden geconstrueerd van staalpijpen en staven, omwikkeld met een draadnetwerk en daarna bedekt met een laag cement en ingelegd met stukken van porselein, tegels of glas. [Sam Rodia]
Een uurtje rijden van Lyon in het plaatsje Hauterives staat een van de vreemdste gebouwen van Frankrijk: Palais Idéal du Facteur Cheval. Het paleis is gemaakt door de plaatselijke postbode Ferdinand Cheval (1836-1924) met kiezelstenen die hij verzamelde tijdens zijn dagelijkse ronde van 32 kilometer, die hij te voet moest afleggen. Hij droomde al heel zijn leven van een eigen paleis. [Ferdinand Cheval]
In 1921 publiceert de Franse architect Le Corbusier (pseudoniem van Charles Edouard Jeanneret) "Vers une architecture" (Naar een architectuur), waarin hij een nieuwe bouwkunst voorstelt, die past in het gemechaniseerde tijdperk. Een huis moet 'een machine om in te wonen' zijn. [Le Corbusier]
Begin jaren dertig reisde Charles Éduard Jeanneret, beter bekend als Le Corbusier, schilder, architect en stedenbouwkundige, naar de Verenigde Staten. Toen hij de haven van New York binnenvoer en de bonte verzameling wolkenkrabbers van Manhattan zag, riep hij in extase uit: "Ik ben een Amerikaan!" [Le Corbusier en de stad]
Corviale is een bijna 1 kilometer lang wooncomplex in de omgeving van de stad Rome in Italie. Ontworpen in 1972 door een groep architecten onder leiding van Mario Fiorentino. Het plan moest het gebrek aan arbeiderswoningen in Rome oplossen. Toen het gebouw in 1983 werd opgeleverd, bood het plaats aan 9500 bewoners. [Corviale]
De Spaarndammerbuurt was aan het eind van de negentiende eeuw opgezet voor de arbeiders in de nabijgelegen nieuwe havens. Plantsoenen kwamen er pas na een aanpassing van het stratenplan dat nodig was geworden door de nieuwe woningwet. Het Spaarndammerplantsoen werd zo een groene oase in een bakstenen omgeving. [Amsterdamse School]
De architect Jan Wils kreeg de opdracht tot het ontwerpen van een nieuw stadion. In 1926 presenteerde hij zijn ontwerp. Op 18 mei legde prins Hendrik de eerste steen en op 1 mei 1928, zeventien dagen voor het begin van de Spelen, werd het Olympisch Stadion opgeleverd. De oorspronkelijke capaciteit was 34.000 toeschouwers. [Olympisch Stadion Amsterdam]
In 1924 ontwierp een lid van de Stijl groep, Gerrit Th. Rietveld (1888-1964) in Utrecht een woonhuis voor Truus Schröder-Schräder. Haar man was pas gestorven en ze had besloten voor zich zelf en haar drie kinderen een kleiner huis te laten bouwen. Ze schakelde Gerrit Rietveld in, die ze goed kende van een eerdere verbouwing. De nieuwe woning kwam aan het eind van een in bruine baksteen opgetrokken huizenrij te staan, aan de rand van Utrecht [Gerrit Rietveld]
Theo van Doesburg is vooral bekend als oprichter en redacteur van het tijdschrift De Stijl. Van Doesburg was een veelzijdig kunstenaar - schilder, vormgever, architect, typograaf - en hij schreef verhalen gedichten en kunstbeschouwelijke artikelen. [Theo van Doesburg]
CIAM staat voor Congrès Internationaux d'Architecture Moderne. Het ontstaan van de CIAM in 1928 kan men zien als de academische fase der moderne architectuur. De omstandigheden waren gunstig, zoals bleek op de Weissenhoftenoonstelling van 1927, waar een grote internationale overeenstemming aan de dag trad in stijl en vormgeving. [CIAM]
In 1927 verscheen aan de rand van Stuttgart een nieuw wijkje arbeiderswoningen. Het brak met alles wat gebruikelijk was en schilderde een visioen van een nieuw leven. Met veel licht, lucht, terrassen, balkons en glas, nieuwe, industriële materialen en een hypermoderne keuken. Alle grote namen in de architectuur van het Nieuwe Bouwen lieten er zien wat ze konden. Het schokte de wereld toen. [Weissenhofsiedlung]
Het Centre d’Art et de Culture Georges Pompidou is de werkelijke naam en heeft als doel de moderne kunst aan het publiek te tonen. Je vindt hier niet alleen de grootste collectie moderne kunst, maar ook een kolossale openbare bibliotheek en mediatheek, een kinderatelier een centrum voor industriële vormgeving, een filmmuseum en een restaurant op de bovenste verdieping met uitzicht over de stad. [Centre Pompidou]
Voordat we het gaan hebben over de koepel eerst een beetje geschiedenis: In 1894 werd het gebouw tijdens een plechtige ceremonie in aanwezigheid van de nieuwe keizer Wilhelm II. geopend.  Door de toegenomen invloed van het parlement verscheen in 1916 de inscriptie boven de hoofdingang, die de architekt al bij de bouw gepland had: "Dem Deutschen Volke". [Reichstag Berlin]
Lang voordat Hitler aan de macht kwam, tekende hij al geweldig grote koepels en triomfbogen voor het nieuwe Berlijn, dat de naam zou krijgen van Germania.  Hij had een voorkeur voor groot en imposant. Hoewel hijzelf veel verstand van architectuur meende te hebben, benoemde hij Albert Speer tot zijn "hofarchitect". Deze kreeg de opdracht een nieuwe Rijkskanselarij te ontwerpen. [Germania, het nieuwe Berlijn]
Vanaf 1956 presenteerde de kunstenaar Constant (voluit Constant Anton Nieuwenhuys) ruimtelijke constructies en architectuurstudies als onderdeel van New Babylon, een plan voor de stad van de toekomst. Constant gaat ervan uit dat de produktie later volledig geautomatiseerd zal zijn, zodat de mens een overvloed aan vrije tijd zal krijgen. New Babylon is een omgeving die een stimulerende werking heeft op het creatieve vermogen van de mens; het maakt hem tot homo ludens. [Utopische architectuur New Babylon]
Reeds vroeg in zijn leven nam Richard Buckminster Fuller het vaste besluit om zijn intellect en wetenschappelijke inzichten in te zetten ten voordele van de medemens. Tot aan zijn dood in 1983 heeft hij zich dan ook onvermoeibaar ingezet om zijn idealen te realiseren. Hij had de vaste overtuiging dat een aanvaardbare levensstandaard binnen het bereik ligt van iedere mens. [Richard Buckminster Fuller]
Het Holland-paviljoen staat in een tuin van circa 8000 vierkante meter, met daarin 24 beelden van prominente Nederlandse kunstenaars uit de laatste twintig jaar. In de tuin verrijst het circa 40 meter hoge open gebouw, een creatie van het architectenbureau MVRDV. Het paviljoen zonder gevels steekt boven bijna alle andere gebouwen op de Expo 2000 uit.[het Nederlandse paviljoen te Hannover]
Pier Luigi Nervi, Italiaans architect en ingenieur, studeerde voor ingenieur te Bologna en legde zich toe op de gewapend-betonbouw en stichtte in 1923 een eigen firma voor betonconstructies. Hij werd vooral bekend door zijn ontwerp voor Palazetto dello Sport te Rome, waarbij de structurele elementen zichtbaar bleven en gewapend beton het belangrijkste materiaal was. [Pier Luigi Nervi]
Superstudio is de naam van een collectief van Italiaanse radicale architecten dat in de jaren zestig en zeventig naam maakte. Zij wilden tegenwicht bieden aan het toen regerende naoorlogse modernisme. De leden van Superstudio maakten gebruik van beeldende kunst, antropologie, film en performance. [Superstudio]
Dwars door Parijs loopt de kaarsrechte, acht kilometer lange As, het symbool van Frankrijks macht en grootheid. Onlangs werden twee 'grands projets' van Mitterrand ingewijd, de Pyramide du Louvre en de Arche de la Défense, die het begin- en het eindpunt van deze As markeren. [L'axe Historique de Paris]
De Twin Towers waren twee wolkenkrabbers die op 11 september 2001 door vliegtuiginslagen vernietigd zijn. De gebouwen waren onderdeel van het van het World Trade Center dat in Manhattan, New York lag. Ooit waren deze twee gebouwen met 110 verdiepingen en een hoogte van 417 meter de hoogste gebouwen van de stad New York. [World Trade Center]
De Britse premier Tony Blair belaadde ,,zijn'' Millennium Dome met een grote symboolwaarde. De Dome was het symbool van het nieuwe Groot-Brittannië dat zijn eigenwaarde heeft teruggevonden en de toekomst met zelfvertrouwen in de ogen kijkt. De Dome moest het ,,Cristal Palace'' van de eenentwintigste eeuw worden, naar het gigantische serre-achtige gebouw uit de Victoriaanse gloriedagen van het Britse rijk. De gigantische koepel werd ontworpen door de architect Richard Rogers  [Millennium Dome]
De Petronas Towers behoren met hun 452 m tot  de hoogste gebouwen ter wereld.  De twee torens zijn verbonden door een loopbrug. Het gebouw is ontworpen door Cesar Pelli en verraadt met zijn rondingen een islamitische invloed. Het heeft 88 verdiepingen en voor de bouw is staal en glas gebruikt. De wolkenkrabber heeft 32.000 ramen en wordt gebruikt voor kantoorruimte. [Cesar Pelli]
De eerste indruk van het Guggenheim in Bilbao is verwarrend. Het lijkt alsof een kind in het donker met een rol aluminiumfolie heeft zitten spelen. Het lijkt... Ja, waar lijkt het eigenlijk op? Ik loop er omheen, staar ernaar op afstand, ga er met mijn neus bovenop staan. Probeer het te begrijpen. Die vormen, die lijnen. Waar raken die elkaar?  [Frank Gehry Bilbao]
Calatrava hoort thuis in het rijtje internationale toparchitecten: Frank Gehry, Daniel Libeskind, Jean Nouvel, Renzo Piano, Rem Koolhaas. Sinds 1981 woont hij  in Zürich. Wekelijks reist hij de hele wereld rond langs zijn bouwprojecten en langs zijn drie kantoren in Valencia, Parijs en Zürich. Dat de miljoenenbudgetten voor een Calatrava nogal eens naar boven moeten worden bijgesteld, lijkt geen probleem. [Santiago Calatrava]
Parc de la Villette is een groot stadspark in het noordoosten van Parijs. Het voormalige slachthuisterrein werd in 1983 door de architect Bernard Tschumi getransformeerd tot het huidige Villette, een combinatie van architectuur, natuur en recreatie. [Parc de la Villette]
Ashok Bhalotra is oorspronkelijk uit India afkomstig. Hij is de ontwerper van de nationale luchthaven van het sjeikdom Dubai, de King Saud Universiteit in Saudi Arabië en een stadhuis in New Delhi.In Nederland kwamen er ontwerpen voor woonwijken in Etten-Leur, Monster, Vlaardingen, Zuilenstein/Nieuwegein en recreatiegebieden in Amsterdam en Honselaarsdijk. [Ashok Bhalotra]
Het werk van deze vooraanstaande Mexicaanse architect kenmerkt zich door zijn ,,sobere en eenzame elementen ten opzichte van het zonlicht en de natuur.'' Op de foto's staan veel gebouwen met blinde muren in de traditionele indiaanse kleuren. Het worden daardoor kloosterachtige bouwwerken met veel kleine patio's en ruimtes binnen ruimtes. [Luis Barragan]
De Allianz Arena, waar de openingswedstrijd van het WK Voetbal 2006 wordt gespeeld, is een adembenemend ontwerp. Wanneer je München met de auto nadert vanaf het noorden ligt de Arena als een reusachtige autoband op zijn zij. Hij is 's avonds altijd verlicht. In verschillende kleuren. [Herzog en de Meron Allianz Arena]
De Zwitserse architecten Herzog & de Meuron ontwierpen in Hamburg een renovatie van Kaispeichers A, door de architect Kallmorgen rond 1965 ontworpen havenloods. Dit gebouw krijgt in het nieuwe plan de functie van parkeergarage en kan zodoende met zijn karakteristieke bouw behouden blijven. [Herzog en de Meron Elbphilharmonie]
Archigram liet een ander geluid horen dan men tot dan toe gewoon was te horen; dat architectuur meer is dan gebouwen, dat het niveau van de stad ook een rol dient te spelen in het ontwerp, dat de stad meer is dan een serie gebouwen en wonen gezien dient te worden als een logische voortzetting van de menselijke emancipatie. [Archigram]
Aanvankelijk beperkte de Congolese kunstenaar Bodys Isek Kingelez zich tot gebouwen. Maar al snel werden de gebouwen grootschalige steden. Hij knutselt zijn visioenen in elkaar met gekleurd papier, karton en andere materialen. Tandenstokers worden vlaggenmasten, kopspelden worden rode bomen, en plastic folie wordt hoogbouw van glas. [Bodys Isek Kingelez]
Volgens Yona Friedman is de rol van de architect  uitgespeeld. De komende samenleving zal slechts inwoners kennen, waarvan sommige wat meer technische kennis bezitten dan andere. Het is een dwaasheid, zegt hij, dat de architect huizen wil maken voor de doorsnee-rnens. Hij kent die doorsnee-mens niet, omdat die mens niet  bestaat. Sommigen hebben dat wel begrepen en willen derhalve vormen gaan geven aan gehele steden. [Yona Friedman]
Ontworpen als een van de elf sateliet-steden van Shanghai is Luchao Harbour City gesitueerd in het zuid-oosten van het Nanhui district, ongeveer 50 kilometer van de stad Shanghai en ongeveer 30 kilometer van het internationale vliegveld. Het ontwerp is gedaseerd op een ontwerp van de Duitse architecten Von Gerkan, Marg und Partner uit Hamburg.[De stadsplanning van Luchao]
De gecontroleerde urbane utopie die Walt Disney voor zich zag, noemde hij EPCOT (Experimental Prototype Community of Tomorrow). Hij las zich helemaal in op het gebied van stedenbouw. [Epcot]
Walt Disney werkte in 1964 aan ‘Progress City’, een concept dat het themaparkconcept voorbij streefde want het ging om een echte stad. Een stad met een vliegveld, kerncentrale, groene stroken met scholen, kerken, verschillende woonniveaus, een industriepark voor het testen van raketmotoren, amusementspark en als hoogtepunt in het centrum van de stad een hotel met dertig verdiepingen. Het hotel diende als ‘Wienie’ voor de stad om aan te geven waar het stadshart is en om downtown karakter te geven.  [Progress City]
Rem Koolhaas wordt beschouwd als één van de belangrijkste architecten van de laatste decennia. Zijn bureau 'Office for Metropolitan Architecture' is in Nederland onder meer bekend van; de Kunsthal te Rotterdam (1988-1992), het Educatorium te Utrecht (1992-1997) en het Museumpark te Rotterdam (1985-1993). [Rem Koolhaas]
Kurokawa ziet  het als zijn taak de symbiose tussen Oost en West te bevorderen door de Japanse cultuur uit te dragen. Zijn handtekening is daarbij de asymmetrie. Begin deze eeuw begonnen modernistische architecten als Rietveld de symmetrie van de klassieke architectuur al te doorbreken. Het hoofdgebouw van het Van Gogh Museum is daar een voorbeeld van. [Kisho Kurokawa]
NIEUW Verblijven in hotel Burj Al Arab is een 'once in a lifetime experience': dit hotel is met zijn 321 m het hoogste hotel ter wereld, hoger dan de Eifeltoren en amper 60 m minder hoog dan de Empire State Building in de Verenigde Staten. Het is dan ook niet meer weg te denken uit de skyline van Dubai. [Hotel Burj Al Arab Dubai]
  [Kijkwijzer voor architectuur]  

Vaklokaal CKV-1 digitale school

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum en het vak ckv vmbo. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
03/20/2010 last update