Een voorgehouden spiegel, een commentaar doorspekt met ironie en humor zegt soms meer dan duizend woorden.
Met sporen die terug voeren tot ver in de klassieke oudheid mag sprake zijn van een oude traditie die tot op de dag van vandaag springlevend is. Dag in dag uit wordt in de media, theater, literatuur, beeldende kunst en niet te vergeten op de straat gebruik gemaakt van spot en satire om misstanden, merkwaardigheden en gedragingen aan de kaak te stellen. Een omgekeerde wereld helpt soms de dingen beter te doorzien en het bespottelijke duidelijk te maken. Een beetje humor helpt vaak om een scherpe spiegel voor te houden aan de maatschappij en haar burgers.
 |
| De spotprent van Peter van Straaten waarmee hij de Inktspotprijs 2003 heeft gewonnen. © Peter van Straaten |
De politiek en het Koninklijk Huis zijn al eeuwenlang een gewillig slachtoffer van spot. Kranten en weekbladen hebben hun eigen commentatoren die in columns en tekeningen haarfijn op zwakheden, opvattingen en misdragingen wijzen. Peter van Straaten, cartoonist bij onder meer Vrij Nederland, typeerde in de bovenstaande tekening de affaire rondom het verleden van Mabel Wisse Smit, de verloofde van Prins Johan Friso.
Of het 'slachtoffer' van spot altijd even gelukkig is met de getekende aandacht is natuurlijk maar de vraag. Een tekenpennetje kan behoorlijk wat zand in de geoliede machinerie van een campagne gooien. 'De cartoonist' die Joep Bertrams voor Cultuurwijzer maakte is in ieder geval een geducht tegenstander.
 |
| © Arend van Dam |
Zelfspot is gelukkig niet vreemd aan cartoonisten. Arend van Dam is niet te beroerd om de betrekkelijkheid van zijn eigen werk en dat van zijn collega's in te zien. Koffie is waarschijnlijk toch lekkerder.
Peter van Straaten won met zijn prent van Mabel Wisse Smit de Inktspotprijs 2003 van de Stichting Pers & Prent. Deze tekening en werk van 25 andere politiek tekenaars was vanaf 1 februari 2003 te zien op de reizende tentoonstelling Politiek in Prent.
Pieter de Dreu
