Iedereen zou het wel eens willen beleven: als getroffen door de bliksem doorzie je het ineens. Ik heb het gevonden, zo moet het! Dat is de oplossing. Eureka! Willie Wortel, Professor Barabas en Archimedes overkwam het. Ik ben helaas nog steeds in afwachting van dat ene zeldzame moment.
Natuurlijk heb ik wel eens iets gevonden (wat ik kwijt was bijvoorbeeld), of begreep ik hoe iets moest of opgelost kon worden. Maar een heus eureka-moment, nee. Zo'n brainwave is slechts aan weinigen voorbehouden. Wie het overkomt leeft voort in onsterfelijke roem of vergaart een aardig fortuin.
Neem nu de brainwave waaruit de paperclip is voortgekomen En wat te denken van de balpen, de gloeilamp, het plakband, de gekleurde plakkende memovelletjes, of het nietje. Allemaal uitvindingen die in zulke enorme aantallen de wereld overspoelen, dat de bedenkers wel binnen moeten zijn. Of toch niet?
Mocht je rijk willen worden van je vondst vergeet dan niet je patent of octrooi. Want voor je het weet heeft immers iemand anders z'n eigen eureka-moment gehad maar wel met jouw idee en gaat hij aan de haal met wat jij gevonden hebt.
Heb je eenmaal zo'n moment gehad dan gaat het er dus om dat je je naam erop plakt: dit heb ik gevonden! Een uitvinder heeft daarvoor zijn patent, een wetenschapper schrijft het op en hangt het aan de grote klok in zijn vaktijdschriften. Voorgoed is zijn naam verbonden met zijn vondst.
In de schei-, natuur- en wiskunde wemelt het van de namen van ontdekkers verbonden aan wetten en vondsten.
Archimedes is de eureka-man bij uitstek. Amper had hij zijn eureka-moment in het bad gehad of hij rende, volgens de verhalen, naakt de straat op roepend "eureka". Niet zo'n gek idee bij gebrek aan wetenschappelijke tijdschriften. Zijn medebewoners ontging het niet en zijn verhaal hing aan de grote klok. Dik tweeduizend jaar later plakt zijn naam nog steeds aan de natuurkundige wet: "Een lichaam geheel of gedeeltelijk in een vloeistof ondergedompeld ondervindt daarin een opwaartse kracht die gelijk is aan het gewicht van de verplaatste vloeistof."
Ik ga dagelijks in bad en ben nog steeds op zoek. Maar het lampje van Willie Wortel brandt bij mij nog niet. De wet van Dreu, waar zou die over gaan?
Pieter de Dreu
