zoeken
mail a friend








Het prenten-ABC C

een uitgave van het Rijksmuseum Amsterdam

A B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  O  P  R  S  T  U  V  W  X  Y Z

C

Caelavit

'Graveerde het'. Toevoeging bij de naam van de kunstenaar.

Calque

Copie van een tekening, ontstaan door overtrekken op calqueerpapier.

Calqueerpapier

Doorschijnend papier om een tekening op over te trekken.

Camaïeu houtsnede

Hoogdruk. Houtsnede gedrukt van twee blokken, één voor de zwarte lijntekening en één voor de kleur of toon. In het toonblok zijn de hoge lichten, de lichtplekjes, uitgespaard, zodat op de afdruk daar, het wit van het papier te zien is. Vanaf het begin van de 16e eeuw vooral in Duitsland toegepast.

Centsprent

Kinderprent

Chalcografie

Oude naam voor kopergravure. Tegenwoordig de naam voor een verzameling van bewerkte koperplaten en - als uitbreiding - bewerkte houtblokken en Lithostenen. In Madrid, Parijs en Rome bevinden zich de grootste drie chalcografiëen. Van sommige platen worden ook nu nog wel afdrukken gemaakt.

Champlevage

'Het weghalen van een veld', dwz. het wegsnijden van de niet-drukkende delen van een houtblok. Zie houtsnede.

Chinees papier

Dun, wit papier. Ondanks de naam vervaardigd in Japan.

Chine collé

Een dun velletje Chinees papier werd met een groter vel stevig papier en wat lijm ertussen op een etsplaat of lithosteen gelegd. Bij het drukken hechtten deze twee zich dan aan elkaar. In de 19e eeuw werd deze combinatie veel gebruikt om etsen en litho's op af te drukken omdat er een zeer fijne nuancering op mogelijk was.

Chromolithografie

Litho in kleuren. Gebruikelijke naam voor 19de eeuwse afbeeldingen in boeken, op verpakkingsmateriaal enz., waarvan de kleuren soms wel van 20 of 30 stenen zijn gedrukt. Door de vele inktlagen is het oppervlak dikwijls glimmend.

Clair-obscur houtsnede

Hoogdruk. 'Licht-donker' houtsnede in meestal 3 á 4 nuances van één kleur. Voor elke nuance werd een blok gesneden met telkens een deel van de voorstelling. Deze blokken werden over elkaar heen afgedrukt. De naam wordt ook wel gebruikt voor de combinatie van camaïeu houtsnede en clair-obscur-houtsnede, dwz. een sleutelblok voor de contouren aangevuld met blokken voor de kleurnuances. Vanaf het begin van de 16e eeuw vooral in Duitsland en Italië toegepast.

Cliché verre

Op fotografisch papier gemaakte afdruk. Als negatief dient òf een fotoglasplaat waarop in de belichte lichtgevoelige laag met een naald is getekend, òf een glasplaat die bedekt is met een beroete of geschilderde laag waarin een voorstelling is gekrast. Uitgevonden ca. 1850. Vanouds bij de grafiek opgenomen hoewel het procédé daar eigenlijk niet toe behoort.

Composuit / Comp.

'Stelde het samen'. Toevoeging bij de naam van de maker van de oorspronkelijke voorstelling waarnaar de prent is gemaakt.

Contre épreuve

Tegendruk. Afdruk van een prent, die ontstaat door een vel papier samen met een nog natte afdruk door de pers te halen. De contre épreuve heeft dezelfde richting als de drukvorm en wordt b.v. gebruikt voor controle en eventuele correcties.

Copie

Nabootsing van een prent door een andere maker dan de oorspronkelijke. Veel copieën van prenten zijn nauwelijks te onderscheiden van de originelen en ze werden (en worden) dan ook vaak als originelen verhandeld.

CPR

Cum Privilegio Regis. Vermelding op een prent van de koninklijke toestemming om de prent uit te geven. Verplicht in Frankrijk tot 1793.

CPSCM

Cum Privilegio Sacrae Caesaris Maiestatis. Vermelding op een prent van de keizerlijke toestemming om de prent uit te geven. Gebruikelijk in het rechtsgebied van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie in de 17e en 18e eeuw.

Crayonmanier

Diepdruk. Etstechniek om het effect van krijtlijnen en vlakken te bereiken. De kunstenaar werkt met een roulette en een mattoir in de etsgrond zodat na het bijten puntjes en gestippelde lijnen in de plaat ontstaan. Dikwijls in roodbruin gedrukt om de roodkrijt-tekening te imiteren. Ook gebruikt bij kleurendruk om pastels na te bootsen. Toegepast vanaf het midden van de 18e eeuw.

Cul de lampe

Vignet aan het einde van een hoofdstuk in een boek.

Cum privilegio / C.P.

'Met privilege'. Toevoeging bij de naam van een instantie, b.v. de Staten van Holland en West-Friesland; geeft aan dat er toestemming is verleend om de prent uit te geven.


Instelling: