Onwerkelijke wezens bevolken soms onze geest. Zijn ze daarin gestopt, of zijn ze onze natuurlijke metgezellen die bij tijd en wijle te voorschijn kruipen, bijvoorbeeld in een nachtmerrie?
Mythen, sagen, sprookjes, kunst, film en literatuur zijn overbevolkt met monsters, gedrochten, fabeldieren, heksen, tovenaars, reuzen en engerds. Als kind krijgen we ze al met de paplepel ingegoten. Met rode oortjes luisteren naar griezelige sprookjes en spannende verhalen voor het slapen gaan. In je fantasie zag je ze voor je: enge reuzen, heksen en meer van dat soort gespuis met bovenmenselijke krachten en mogelijkheden. Lekker een beetje griezelen, je fantasie de vrije loop laten. Niet te eng natuurlijk, want anders eindigt het in een nachtelijke huilpartij.
Fantasiewezens vervullen in mythen, sagen en religies vaak een glansrol. Zij zijn het die het onverklaarbare helpen te verklaren. Zij helpen de gewone sterveling of zijn juist de verklaring voor het ongeluk dat de mens overkomt. Zij gaan de strijd aan van goed en kwaad. De goede fee en de boze heks. Voor zo'n strijd zijn wij gewone stervelingen niet in de wieg gelegd. Daarvoor moet je beschikken over bovenmenselijke krachten, mogelijkheden en vaardigheden. Dit is plek waar de fantasie haar gang kan gaan.
Geen wonder dat de fabelachtige wezens die wij mensen in de loop der tijd hebben bedacht er ietsje anders uitzien dan jij en ik, je hond of je kat. Aan fantasie heeft het ons en onze voorouders niet ontbroken. Niets was te dol. Mengsels van verschillende dieren, al dan niet gecombineerd met delen van mensen zijn het resultaat. En mocht dat nog niet genoeg zijn, dan beschikken ze wel over krachten en kunstjes die je fantasie te boven gaan.
Denk nu niet, "ja, dat was vroeger" of "verhalen uit de oude doos". Van het witte doek zijn horror, suspense en avonturenfilms niet weg te branden. Harry Potter en The Lord of the Ring passen prachtig in een traditie die lang voor onze jaartelling is begonnen.
Pieter de Dreu
