B r o n n e n    t e h a t e x  ( te gebruiken bij schoolexamen C K V - 3  b e e l d e n d)

CSE tehatex VWO 2004/2007 KUNST, KENNIS, KUNDE II, Raakvlakken tussen kunst, wetenschap en techniek

[afbeelding: detail van de walvis van Gehry in Barcelona]

Dit thema heeft betrekking op het centraal examen volgens het oude programma voor de beeldende vakken, zoals dat gegeven wordt door scholen die niet het vak CKV 2,3 geven. Voor CKV 3 is er geen centraal examen, maar een schoolexamen. Dit thema is niet voor dat vak ontwikkeld. Als de school daarvoor kiest kan zij er evenwel wel gebruik van maken voor het eigen schoolexamen.

Probleemstellingen

• Op welke wijze en met welke wetenschappelijke en artistieke intenties hebben kunstenaars de anatomie van het menselijke lichaam onderzocht en in beeld gebracht?
• Op welke inzichten funderen kunstenaars en kunsthistorici zich bij het bestuderen, uitbeelden en interpreteren van emoties?
• Welk verband bestaat tussen de ontwikkeling van optische hulpmiddelen en de weergave van de werkelijkheid in de schilderkunst vanaf de Renaissance tot in de negentiende eeuw?
• Voor welk dilemma zag de negentiende-eeuwse schilder zich geplaatst sinds de uitvinding van de fotografie en hoe heeft de fotografie de opvattingen over kunst veranderd?
• Hoe hebben hedendaagse informatie- en communicatietechnieken en computergestuurde ontwerpprocessen geleid tot nieuwe visies en verschijnselen in de architectuur?
• In hoeverre is de videokunst verbonden met de massacultuur van onze tijd en hoe levert zij daarop tevens kritisch commentaar?

Hoofdstuk 1: Het lichaam ontleed

- Middeleeuwen: het menselijk lichaam in kosmisch en theologisch perspectief
- Renaissance: anatomie en de ideale mensuitbeelding: Leonardo en Michelangelo
- anatomieboeken en anatomische illustraties: Vesalius
- anatomieleer in het kunstonderwijs van de zestiende tot in de achttiende eeuw: de écorché, Albinus en Wandelaar
- Barok: verbreding van kennis en toepassingen: Rubens, Rembrandt en dr.Nicolaas Tulp   [ Rubens ]
- hedendaags: het lichaam als domein van kunst en nieuwe 'anatomische lessen': Orlan, Quinn, Hatoum, Stelarc en Von Hagens

Hoofdstuk 2: Spiegels van de ziel

- de uitbeelding van karakters en gevoelens in de Renaissance: Dürer en de leer der vier temperamenten
- de interpretatie van gemoedsuitdrukkingen in de kunst en in de kunstbeschouwing: de Laokoön-strijd; problemen bij de uitbeelding van voorbijgaande emoties
- de registratie van gelaatsexpressies in de Barok: het systeem van Le Brun; Bernini's Extase van de heilige Theresa; de karakterkoppen van Messerschmidt
- de negentiende-eeuwse fotografie als hulpmiddel bij het vastleggen van spierbewegingen van het gelaat
- de invloed van de psycho-analyse in de écriture automatique bij Surrealisten als Breton en Masson
- het onderzoek naar de beeldende verwerking van gelaatsuitdrukkingen bij hedendaagse kunstenaars als Viola en Opie

Hoofdstuk 3: Ars Mechanica?

1 observeren
- kunst als toonbeeld van wetenschappelijke observatie: Holbeins ambassadeurs
- de geschiedenis en toepassingen van optische instrumenten, zoals tekenapparaten en de camera obscura [Filippo Brunelleschi]
- houding van kunstenaars ten opzichte van deze apparaten: Leonardo en Dürer
- Vermeer en de camera obscura: het onderzoek en de meningen van Wheelock, Steadman en Hockney

2 Schilderen met licht
- de ontwikkelingen en beperkingen in de negentiende-eeuwse fotografie: Daguerre en Fox Talbot
- de correctie van de waarneming door de fotografie inzake beweging: Muybridge en Marey
- de invloed van de fotografie op de waarneming en uitdrukkingsmogelijkheden van kunstenaars [George Breitner]
- voor- en tegenstanders van de fotografie: techniek of kunst?
- het gebruik van foto's in de kunst, als hulpmiddel of als voorbeeld bij de uitbeelding van het moderne leven: Ingres, Delacroix, Courbet, Degas, Caillebotte en in het Foto-realisme: Estes

        [ Hoe maak je zelf een camera obscura?]

         [ Hoe maak je zelf een camera lucida?]

Hoofdstuk 4: Digital art / Nieuwe media

1 Digitale architectuur: het lichaam in beweging
- het Philips-paviljoen in Brussel, 1958
- computerarchitectuur van Gehry
- het architectuurdebat: uitspraken van Virilio over de topologische ruimte en andere ontwerptheorieën [Paul Virilio]
- 'bewegende' architectuurprojecten van Lynn, Oosterhuis en Spuybroek  [en echte beweging bij Santiago Calatrava]

2 Videokunst: het elektronisch zenuwstelsel.
- van videoregistratie en -installatie naar narratieve kunstvideo en videoclip: Paik, Viola en Rist

Bestellen van de themabundel Kunst, Kennis, Kunde II

In juni is de heruitgave van de themabundel Kunst, Kennis, Kunde II verschenen. De bundel is bestemd voor vwo-kandidaten die in 2007 deelnemen aan het Centraal Schriftelijk Eindexamen kunstgeschiedenis/kunstbeschouwing als onderdeel van de vakken handenarbeid, tekenen en textiele werkvormen. De bundel is een vervolg op de herdruk van Kunst, Kennis, Kunde I van twee jaar geleden.

Beide bundels zijn ontstaan naar aanleiding van het thema ‘Kunst, Wetenschap en Techniek’ dat door de CEVO als thema voor de examenjaren 2005 en 2007 werd aangewezen. Deze themakeuze is onder meer gemaakt omdat het een van de invalshoeken is van het examenprogramma CKV2.

De nieuw uitgebrachte bundel omschrijft de stof zoals die door de kandidaten van 2007 moet worden gekend. De uitgave bestaat uit twee delen: een boekje met teksten en afbeeldingen in zwart/wit (figuren) en een katern met kleurafbeeldingen.

De heruitgave van de bundel Kunst, Kennis, Kunde II kost € 14,50 excl. btw en verzendkosten. U kunt de bundel bestellen via onze klantenservice: telefoon (026) 352 11 11, fax (026) 352 13 56, onder vermelding van artikelnummer 59180 of via:
klantenservice@cito.nl

21-08-2008 last update digischool vaklokaal ckv 2/3